ค้นเจอ 258 รายการ

โฮ่ฮ้อง

หมายถึงโห่ร้อง อย่างว่า เสียงโฮ่ฮ้องคือฟ้าลั่นเนือง (สังข์).

ไฮ

หมายถึง1.) ต้นไทร เรียก ต้นไฮ มีหลายชนิด เช่น ไฮมี้ ไฮหย่อง ไฮคำ ไฮหิน 2.) ทองคำ ทองคำเรียก ไฮ อย่างว่า หลายประเทศเต้ามาเข้าส่วยไฮ (ขุนทึง). 3.) ไร ชื่อสัตว์เล็กๆ ชนิดหนึ่ง จำพวกริ้น ชอบกินเลือดเป็นอาหาร อย่างว่า ยูงยองฮี้นฝูงไฮเฮือดไต่ มันหากมีบ่ไฮ้หาได้คู่เฮือน (ย่า).

ไฮ่ (ตบ)

หมายถึงตบ ตี ตีฆ้อง เรียก ไฮ่ฆ้อง อย่างว่า ลมเป่งเปลื้องเฟือยข่าแคมภู สะพึนจันทร์ก่ายดอยดาวข้อน ยูงวอนก้องสันภูใกล้ฮุ่ง ค้อนไฮ่ฆ้องคนพร้อมแต่งครัว (ฮุ่ง) ช้างแกว่งฆ้องกะเิงห้าวไฮ่เสียง (กา) ค้อนไฮ่ฆ้องฮางป่าวตีเติน ฮมฮมยอผาลาแห่จอมเมือหน้า เสินเสินช้างพังพลายย้ายย่าง หลายส่ำข้าอวนเจ้าท่องทาง (ฮุ่ง).

ไฮ้

หมายถึงไร้ ขัดสน ลำบาก ไม่มี อย่างว่า เมื่อนั้นเศรษฐีเถ้าทังสองพ่อแม่ เล่าว่ามาโผดเถ้าเฮือนไฮ้ดั่งรือ นี้เด (สังข์) เลี้ยงพี่น้องฝูงหมู่คนผอม ลุงอาวสูใส่ใจจำหมั้น ทอมคนไฮ้เฮือนคลองทุกข์ยาก ดีดาย เขานั้นคือเขื่อนขั้นเวียงแก้วเกิ่งหิน (ฮุ่ง).

ขี้ล่าย,ขี้ฮ้าย

หมายถึงขีเหร่,ดูไม่ดี ไม่น่าดู มีความหมายเดียวกับคำว่า ผู้ฮ้าย

คึดฮอด

หมายถึงคิดถึง เรียก คึดฮอด อย่างว่า คึดฮอดน้องนอนกรองน้ำตาหลั่ง คันแม่นพังจั่งส้างซิเพม้างตั้งแต่ดน (กลอน) คึดฮอดน้องยามเมื่อโค็ยแข็ง บาดห่าโค็ยแข็งเซาบ่ให้เอากะได้ (บ.).

งานเฮียนดี

หมายถึงการเล่นไพ่ เล่นไฮโล ในงานศพ เมื่อมีคนเสียชีวิตยและจัดงานศพ ก็จะมีการเล่นไพ่ ไฮโล เพื่ออยู่เป็นเพื่อนเจ้าภาพและญาติของผู้ล่วงลับ ที่ต้องเตรียมงานตลอดทั้งคืน เป็นการเล่นกันพอสนุกสนาน หอมปากหอมคอ เจ้าหน้าที่ตำรวจไม่จับเพราะถือว่าให้เกียรติผู้เสียชีวิต งานเฮือนดี ก็เรียก

งานเฮือนดี

หมายถึงการเล่นไพ่ เล่นไฮโล ในงานศพ เมื่อมีคนเสียชีวิตยและจัดงานศพ ก็จะมีการเล่นไพ่ ไฮโล เพื่ออยู่เป็นเพื่อนเจ้าภาพและญาติของผู้ล่วงลับ ที่ต้องเตรียมงานตลอดทั้งคืน เป็นการเล่นกันพอสนุกสนาน หอมปากหอมคอ เจ้าหน้าที่ตำรวจไม่จับเพราะถือว่าให้เกียรติผู้เสียชีวิต งานเฮียนดี ก็เรียก

กฐินฮังโฮม

หมายถึงกฐินสามัคคีเรียก กฐินฮังโฮม กฐินชนิดนี้มีเจ้าภาพร่วมกันหลายคนจุดประสงค์ก็เพื่อจะรวบรวมเงินไปสร้าง กุฏิ วิหาร ศาลา การเปรียญ หรือสร้างสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เป็นสาธารณะกุศล.

ดาวเฮือง

หมายถึงชื่อพรรณไม้ดอกชนิดหนึ่ง ดอกสีเหลือง เรียก ดอกดาวเฮือง.

พ่อไฮ่

หมายถึงชายผู้ทำไร่ปลูกข้าว ปลูกต้นไม้ ปลูกผัก เลี้ยงวัวควายเป็ดไก่ เรียก พ่อไฮ่ อย่างว่า เฮ็ดนาอย่าเสียไฮ่ เลี้ยงไก่อย่าเสียฮัง (ภาษิต).

แม่เย้าแม่เฮือน

หมายถึงหญิงผู้ปกครองเรือนให้คนภายในเรือนอยู่เย็นเป็นสุข มีความสามัคคีพร้อมเพรียงเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน เรียก แม่เย้าแม่เฮือน แม่ย้าว ก็ว่า.

 ภาษาอีสาน จัดกลุ่มตามตัวอักษร ก-ฮ