ค้นเจอ 63 รายการ

อสุภกรรมฐาน

หมายถึงกรรมฐานที่ยึดเอาซากศพเป็นอารมณ์ เพื่อพิจารณาให้เห็นความไม่งาม ความไม่เที่ยงแท้ของสังขารเป็นอารมณ์ (ป.).

ก่าย

หมายถึงคัด, ลอก การเอาเหล็กจารเขียนหนังสือในใบลาน เรียก ก่ายหนังสือ.

ฮ้วม

หมายถึงรวน อาหารมีปลาหรือเนื้อที่ต้มให้สุกแล้วเก็บไว้ เมื่อต้องการก็เอามาปรุงเป็นอาหาร เรียก

กรบูร

หมายถึงชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง กลั่นเอายางทำยาได้ เรียก กรบูร การบูร ก็ว่า.

ไซ้

หมายถึงกิริยาที่สัตว์จำพวกนกกินเม้ดบัว มันจะเอาปากจิกกิน เรียก ไซ้.

ดง (ตั้งไฟอ่อนๆ)

หมายถึงเอาหม้อข้าวที่รินน้ำขึ้นตั้งไฟอ่อนๆ เพื่อให้ข้าวสุกเต็มที่ หรือทำให้ข้าวหม เรียก ดงเข้า

ยากไฮ้

หมายถึงยากจนไม่มีอะไรจะกิน อย่างว่า ทุกข์ยากไฮ้ให้ได้อยู่นำกัน กลอยมันมีชิค่อยหาเอาเลี้ยง (ภาษิต).

ขี้ทา

หมายถึงดินที่มีธาตุเกลือปน เรียก ขี้ทา เมื่อต้องการเกลือสินเธาว์ ก็เอาดินนี้ไปกรองต้มในหม้อให้เป็นเกลือ.

กฎ (จด)

หมายถึงจด บันทึก การจดบันทึกไว้เป็นหลักฐานเรียก กฎ อย่างว่า ก็จิ่งลงลายแต้มกฎเอาคำปาก (ฮุ่ง).

ฮากกล้วย

หมายถึงรากของต้นกล้วยที่หยั่งลงไปในพื้นดินเพื่อดูดเอาอาหารมาเลี้ยงลำต้น เรียก ฮากกล้วย.

ให้ค่อยทำ

หมายถึงทำโดยไม่อ้างกาลเวลาไม่ว่าหนักว่าเบา ไม่ว่ายากว่าง่าย ทำโดยไม่ละทิ้ง เรียก ให้ค่อยทำ อย่างว่า ให้ค่อยตักค่อยต้อนชิเห็นต่อนแกงปลา ให้ค่อยหวิดค่อยสาอย่าเซาวางไว้ คันหากเป็นตาหย้ำให้ทำกินฟ้าวฟั่ง อย่าได้นั่งเค้าเม้ามัวเว้าบ่ดี (กลอน).

คัว

หมายถึงการชำแหละ, ชำแหละเนื้อ, ชำแหละปลา เอามีดชำแหละปลา เรียก คัวปลา เอามีดเชือดเนื้อ เรียก คัวซี้น ถากไม้ไสกบเพื่อทำเรือน เรียก คัวแป้น เจาะเสาเรือน เรียก คัวเสาเฮือน.

 ภาษาอีสาน จัดกลุ่มตามตัวอักษร ก-ฮ