ค้นเจอ 1,155 รายการ

กรรมชวาต

หมายถึงลมเกิดแต่กรรม มีครรภ์ครบกำหนดจะคลอดแล้วเกิดลมเบ่ง ลมเบ่งนี้เรียก ลมกรรมชวาต อย่างว่า ลมกรรมชวาตต้องเถิงองค์ภูวนาถ (กา).

กรรมปฏิสรณะ

หมายถึงมีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัยที่พึ่งแยกออกได้เป็น ๒ อย่าง คือตนและผู้อื่น พึ่งตนดีกว่าพึ่งผู้อื่น กรรมดีหรือกรรมชั่วที่เราทำไว้จะเป็นที่พึ่งของเรา.

กรรมวิธี

หมายถึงระเบียบ, แบบอย่าง, หลักการ การจะทำอะไรไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ ต้องให้มีระเบียบแบบอย่าง จึงจะน่าดูน่าชม เช่น จะฟังเทศน์ ฟังคำสั่งสอน จะกราบจะไหว้ต้องให้มีครู อย่างว่า หมกปลาแดกมีครู จี่ปูมีวาด (ภาษิต) ถ้าไม่มีครูจะกลายเป็นว่าหมกปลาแดกหนอนน้อยบ่ตาย (ภาษิต).

กระดอมพุ่ม

หมายถึงชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ต้นเป็นพุ่ม ดอกเป็นช่อ มีสีขาว กลิ่นหอม เรียก กระดอมพุ่ม.

เกษตรกรรม

หมายถึงการทำไร่ไถนาปลูกพืชผักเลี้ยงสัตว์ การประมง การป่าไม้ (ส.).

ขนงเมือง

หมายถึงขอบเขตเมืองเรียก ขนงเมือง อย่างว่า เคียดที่เขาขอบขั้นเป็นเขื่อนขนงเมือง (ฮุ่ง).

ขี้ม้า

หมายถึงชื่อขนมชนิดหนึ่ง มีลักษณะเหมือนขี้ม้า เรียก เข้าหนมขี้ม้า.

ขี้แมงหยอด

หมายถึงรังหมาร่า.

ไตล่าม

หมายถึงชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่ง ผลสีแดง เรียก หมากไตล่าม.

ฮ่วม

หมายถึงร่วม สมสู่อยู่ร่วมกัน เรียก ฮ่วมกัน อย่างว่า นับแต่กุมภัณฑ์ได้จอมพระนางมาฮ่วม หลายขวบเข้าระดูได้แปดปีนั้นแล้ว สองกล่อมกลิ้งรัตนาสน์เฮียงฮส เสนหาฮักลวดลืมเมืองบ้าน (สังข์).

มโนกรรม

หมายถึงการคิด ความคิด (ป. มโนกมฺม).

มหายุทธกรรม

หมายถึงการรบใหญ่ อย่างว่า มหายุทธกรรมบั้นเล็วสรวงเศิกใหญ่ แล้วท่อนี้ถวายไท้พระยอดคุณ แท้แล้ว (สังข์).

 ภาษาอีสาน จัดกลุ่มตามตัวอักษร ก-ฮ