หน้าแหก
หมายถึง (ปาก) ว. อาการที่ต้องได้รับความอับอายขายหน้าอย่างยิ่งเพราะผิดหวังอย่างมากหรือเพราะถูกโต้ถูกย้อนกลับมาอย่างเถียงไม่ขึ้นเป็นต้น.
หน้าแหง
หมายถึง [-แหฺง] น. หน้าแสดงความเก้อหรือจนปัญญา.
หน้าแห้ง
หมายถึง ว. มีสีหน้าไม่แจ่มใสเพราะความทุกข์เช่นผิดหวัง.
หน้าโฉนด
หมายถึง [-ฉะโหฺนด] (ปาก) น. หนังสือสำคัญของทางราชการแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดิน.
หน้าใหญ่ใจโต
หมายถึง ว. มีใจกว้างใช้จ่ายฟุ่มเฟือยเกินตัวเพื่ออวดมั่งมี เช่น เขาชอบทำหน้าใหญ่ใจโตทั้ง ๆ ที่มีเงินน้อย.
หน้าใหม่
หมายถึง ว. ที่เพิ่งเคยเห็นหรือรู้จักกัน เช่น นักร้องหน้าใหม่.
หน้าไฟ
หมายถึง น. เวลาที่จุดไฟเผาศพ เช่น พระสวดหน้าไฟ.
หน้าไม่รับแขก
หมายถึง น. หน้าตาที่เฉยเมยคล้ายกับว่าไม่ต้องการต้อนรับใคร อาจเป็นปรกติหรือเป็นบางโอกาสก็ได้.
หน้าไม่อาย
หมายถึง ว. ที่ไม่รู้สึกกระดากหรือขวยใจ.
หน้าไม้
หมายถึง น. วิธีคิดเลขเพื่อให้รู้ว่าไม้มีกี่ยก; เครื่องยิงชนิดหนึ่ง มีคันและราง ยิงด้วยลูกหน้าไม้.
หน้าไหว้หลังหลอก
หมายถึง (สำ) ว. ต่อหน้าทำเป็นดี แต่พอลับหลังก็นินทาหรือหาทางทำร้าย, ต่อหน้ามะพลับ ลับหลังตะโก ก็ว่า.
หมก
หมายถึง (ถิ่น-ปักษ์ใต้) น. ปลากระบอก. (ดู กระบอก ๒).
หมก
หมายถึง ก. ซุกไว้ใต้ เช่น หมกดิน หมกโคลน หมกทราย, หลบหน้า เช่น ไปหมกหัวอยู่ที่ไหน, ทิ้งสุม ๆ ไว้ เช่น เสื้อผ้าใช้แล้วอย่าหมกไว้; เรียกวิธีทำอาหารบางอย่างให้สุกด้วยการหมกไฟ เช่น หมกปลา หมกหัวมันเทศ.
หมกมุ่น
หมายถึง ก. ฝังใจมุ่งไปทางเดียว เช่น เขาหมกมุ่นอยู่กับงาน.
หมกไหม้
หมายถึง ว. ร้อนระอุ เช่น ตกนรกหมกไหม้, มีความทุกข์มาก เช่น หัวอกหมกไหม้.
หมด
หมายถึง ก. สิ้น เช่น หมดลม หมดกิเลส หมดปัญญา, ไม่มี เช่น เงินหมด ฝนหมด, จบ เช่น หมดรายการ.
ว. ไม่มีอะไรเหลือ เช่น กินหมด ใช้หมด.
หมดกรรม
หมายถึง ก. สิ้นสุดในการที่ต้องรับทุกข์อีกต่อไป, สิ้นกรรม สิ้นกรรมสิ้นเวร สิ้นเวร หรือ สิ้นเวรสิ้นกรรม ก็ว่า; (ปาก) ตาย.
หมดกรรมหมดเวร
หมายถึง ก. สิ้นสุดในการที่ต้องรับทุกข์อีกต่อไป, สิ้นกรรม สิ้นกรรมสิ้นเวร สิ้นเวร หรือ สิ้นเวรสิ้นกรรม ก็ว่า; (ปาก) ตาย.
หมดกระเป๋า,หมดตูด,หมดพก
หมายถึง (ปาก) ว. หมดเงิน, ไม่มีเงินเหลือ, เช่น เขาเสียการพนันจนหมดกระเป๋า.
หมดกัน
หมายถึง คำออกเสียงแสดงความเสียดายหรือผิดหวังเป็นต้น.
หมดกันที
หมายถึง ก. สิ้นสุดกันที.
หมดจด
หมายถึง ว. สะอาด, ผ่องใส, เช่น เขาแต่งกายด้วยเสื้อผ้าสะอาดหมดจด; ไม่มีตำหนิ, ไม่ด่างพร้อย, เช่น เขามีความประพฤติหมดจด.
หมดตัว,หมดเนื้อหมดตัว
หมายถึง ว. สิ้นเนื้อประดาตัว เช่น เขาถูกโกงจนหมดเนื้อหมดตัว.
หมดตำรา
หมายถึง (สำ) ว. จนปัญญา, หมดทาง, หมดฝีมือ, สิ้นตำรา ก็ว่า.
หมดตูด
หมายถึง (ปาก) ว. หมดเงิน, ไม่มีเงินเหลือ, หมดกระเป๋า หรือ หมดพก ก็ว่า.
หมดท่า
หมายถึง ว. หมดหนทาง, จนปัญญา, เช่น เขาหมดท่าไม่รู้ว่าจะโต้ตอบอย่างไร; อาการที่ทำให้รู้สึกน่าสังเวช เช่น เขาแต่งตัวภูมิฐานแล้วเดินหกล้ม หมดท่าเลย, หมดรูป ก็ว่า.
หมดบุญ
หมายถึง ก. สิ้นอำนาจวาสนา, หมดอำนาจ หรือ หมดวาสนาบารมี ก็ว่า; (ปาก) ตาย.
หมดประตู
หมายถึง ก. ไม่มีทาง, หมดหนทาง, หมดทางสู้.
หมดฝีมือ
หมายถึง ว. เต็มความสามารถที่มีอยู่ เช่น งานครั้งนี้เขาทำอย่างหมดฝีมือเลย แม้แพทย์จะพยายามรักษาคนไข้จนหมดฝีมือแล้ว แต่ก็ช่วยชีวิตไว้ไม่ได้, หมดความสามารถ, สิ้นฝีมือ ก็ว่า.
หมดพุง,หมดไส้หมดพุง
หมายถึง ว. หมดความรู้ เช่น ครูสอนศิษย์จนหมดพุง; อาการที่เปิดเผยโดยมิได้ปิดบังอำพราง เช่น สารภาพจนหมดไส้หมดพุง, สิ้นไส้สิ้นพุง ก็ว่า.
หมดราคี
หมายถึง ว. ไม่มีมลทิน, ไม่มัวหมอง.
หมดราคีคาว
หมายถึง ว. ไม่มีความมัวหมองทางชู้สาว (มักใช้แก่ผู้หญิง).
หมดราศี
หมายถึง ว. มีหน้าตาหมองคล้ำ เช่น พอหมดอำนาจก็หมดราศี.
หมดรูป
หมายถึง ว. อาการที่ทำให้รู้สึกน่าสังเวช, หมดท่า ก็ว่า.
หมดลม
หมายถึง ก. ตาย, ขาดใจ สิ้นใจ สิ้นลม หรือ หมดอายุ ก็ว่า.
หมดวาสนาบารมี
หมายถึง ก. หมดอำนาจ.
หมดวาสนาบารมี
หมายถึง ก. สิ้นอำนาจวาสนา, หมดบุญ ก็ว่า.
หมดสติ
หมายถึง ก. สิ้นสติ, ไม่มีความรู้สึก, สลบ.
หมดหวัง
หมายถึง ก. ไม่มีความหวังเหลืออยู่เลย, สิ้นหวัง ก็ว่า.
หมดอายุ
หมายถึง ก. ตาย, ขาดใจ, สิ้นใจ สิ้นลม หรือ หมดลม ก็ว่า.
หมดอาลัย
หมายถึง ก. ไม่มีใจผูกพัน; ไม่มีความหวังเช่น หมดอาลัยในชีวิต.
หมดอาลัยตายอยาก
หมายถึง ก. ทอดอาลัยเพราะไม่มีความหวังใด ๆ เหลืออยู่.
หมดอาลัยไยดี
หมายถึง ก. ไม่มีเยื่อใยหลงเหลืออยู่เลย.
หมดอำนาจ
หมายถึง ก. สิ้นอำนาจวาสนา, หมดบุญ ก็ว่า.
หมดเกลี้ยง
หมายถึง ว. ไม่มีเหลือ เช่น เด็กกินขนมจนหมดเกลี้ยง.
หมดเขต
หมายถึง ก. หมดระยะเวลาที่กำหนดไว้ เช่น สิ้นเดือนนี้หมดเขตส่งภาพเข้าประกวด.
หมดเขี้ยวหมดงา,หมดเขี้ยวหมดเล็บ
หมายถึง (สำ) ก. หมดอำนาจวาสนา, สิ้นฤทธิ์, สิ้นเขี้ยวสิ้นเล็บ ก็ว่า.
หมดเคราะห์
หมายถึง ก. สิ้นเคราะห์กรรมที่เลวร้าย.
หมดเปลือก
หมายถึง ว. แจ่มแจ้ง, ไม่มีอะไรเคลือบแฝง, เช่น เขาอธิบายจนหมดเปลือก เขาพรรณนาเรื่องราวอย่างละเอียดจนหมดเปลือก.
หมดเวร
หมายถึง ก. สิ้นสุดในการที่ต้องรับทุกข์อีกต่อไป, สิ้นกรรม สิ้นกรรมสิ้นเวร สิ้นเวร หรือ สิ้นเวรสิ้นกรรม ก็ว่า; (ปาก) ตาย.
หมดเวร,หมดเวรหมดกรรม
หมายถึง ก. สิ้นสุดในการที่ต้องรับทุกข์อีกต่อไป, หมดกรรม หมดกรรมหมดเวร สิ้นกรรม สิ้นกรรมสิ้นเวร สิ้นเวร หรือ สิ้นเวรสิ้นกรรม ก็ว่า; (ปาก) ตาย.
หมดเวรหมดกรรม
หมายถึง ก. สิ้นสุดในการที่ต้องรับทุกข์อีกต่อไป, สิ้นกรรม สิ้นกรรมสิ้นเวร สิ้นเวร หรือ สิ้นเวรสิ้นกรรม ก็ว่า; (ปาก) ตาย.
หมดไส้หมดพุง
หมายถึง ว. หมดความรู้ เช่น ครูสอนศิษย์จนหมดพุง; อาการที่เปิดเผยโดยมิได้ปิดบังอำพราง เช่น สารภาพจนหมดไส้หมดพุง, สิ้นไส้สิ้นพุง ก็ว่า.
หมวก
หมายถึง [หฺมวก] น. เครื่องสวมศีรษะมีรูปต่าง ๆ เพื่อเป็นเครื่องประดับหรือกันแดดกันฝนเป็นต้น.
หมวกกะหลาป๋า
หมายถึง น. หมวกชนิดหนึ่งสานด้วยไม้ไผ่อย่างละเอียด รูปทรงสูง ผู้หญิงนิยมใช้ในเวลาแข่งเรือ มีดอกไม้จีนเสียบ เป็นของเก่าสมัยต้นรัชกาลที่ ๕ ขึ้นไป.
หมวกกะโล่
หมายถึง น. หมวกกันแดดชนิดหนึ่ง ทรงคลุ่ม มีปีกแข็งโดยรอบ โครงทำด้วยไม้ฉำฉาหรือไม้ก๊อกเป็นต้นแล้วหุ้มผ้า หรือทำด้วยใบลาน.
หมวกกันน็อก
หมายถึง น. (ปาก) หมวกนิรภัย.
หมวกทรงหม้อตาล
หมายถึง น. หมวกที่มีรูปทรงคล้ายหม้อตาลอย่างหมวกที่พลทหารเรือและจ่าทหารเรือเป็นต้นสวม.
หมวกนิรภัย
หมายถึง น. หมวกสำหรับสวมป้องกันหรือลดอันตรายเมื่อศีรษะได้รับความกระทบกระเทือนเป็นต้น, (ปาก) หมวกกันน็อก.
หมวกหนีบ
หมายถึง น. เครื่องสวมศีรษะแบบหนึ่ง ทำด้วยผ้าหรือสักหลาด รูปทรงคล้ายซองจดหมายอย่างยาว.
หมวกหู
หมายถึง น. ขอบหูตอนบน.
หมวกหูกระต่าย
หมายถึง น. เครื่องสวมศีรษะแบบหนึ่ง ทำด้วยผ้าหรือสักหลาดสีต่าง ๆ รูปทรงกระบอกสั้น ๆ มีแผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าติดขอบหมวกสำหรับปกใบหูทั้ง ๒ ข้าง.
หมวกเหล็ก
หมายถึง น. หมวกสำหรับทหารหรือตำรวจสวมเพื่อป้องกันอันตรายจากอาวุธเป็นต้น.
หมวกเห็ด
หมายถึง น. ส่วนที่เป็นดอกของเห็ด.
หมวกแก๊ป
หมายถึง น. หมวกทหารตำรวจหรือข้าราชการพลเรือนเป็นต้นที่มีกะบังหน้า.
หมวกแจว
หมายถึง น. ไม้ที่สวมหัวแจวสำหรับจับ.
หมวด
หมายถึง [หฺมวด] น. กลุ่มที่ประกอบด้วยหลายหมู่ เช่น หมวดหนังสือ วิทยาศาสตร์ ประกอบด้วยหมู่หนังสือเคมี หมู่หนังสือฟิสิกส์ เป็นต้น; กำลังพลของทหาร ตำรวจ เป็นต้น มีจำนวนไม่เกิน ๔ หมู่ มีหัวหน้าเรียกว่า ผู้บังคับหมวด หรือทั่ว ๆ ไปเรียกว่า ผู้หมวด, ถ้าเป็นทหารบกหรือตำรวจจะต้องมียศเป็นร้อยตรี ร้อยโท หรือร้อยตำรวจตรี ร้อยตำรวจโท, ถ้าเป็นทหารเรือหรือทหารอากาศจะต้องมียศเป็นเรือตรี เรือโท; เรียกสิ่งที่ขมวดไว้เป็นจุกเดียวกัน.
หมวน
หมายถึง (ถิ่น-ปักษ์ใต้) ว. ขุ่น.
หมอ
หมายถึง น. ผู้รู้, ผู้ชำนาญ, เช่น หมองู หมอนวด; ผู้ตรวจรักษาโรค เช่น หมอฟัน หมอเด็ก.
หมอ
หมายถึง (ปาก) ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒ เรียกเด็กด้วยความเอ็นดูว่า หมอนั่น หมอนี่, ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓ เรียกผู้ใหญ่ด้วยความหมั่นไส้เป็นต้น, (ใช้แก่ผู้ชาย), เช่น อย่าไปฟังหมอนะ, บางทีก็ใช้ว่า อ้ายหมอนั่น อ้ายหมอนี่ หรือ เจ้าหมอนั่น เจ้าหมอนี่.
หมอ
หมายถึง น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Anabas testudineus ในวงศ์ Anabantidae ลำตัวป้อม แบนข้าง ท้องกลม คอดหางกว้าง หัวโต ปากซึ่งอยู่ปลายสุดของหัวกว้างและเชิดขึ้นเล็กน้อย ยืดหดไม่ได้ ฟันเล็กแต่แข็งแรง เกล็ดแข็ง ขอบเป็นจักคล้ายหนามยึดแน่นกับหนังและคลุมตลอดทั้งลำตัวและหัว กระดูกแผ่นปิดเหงือกหยักเป็นหนาม ใช้แถกเพื่อช่วยยึดยันให้เคลื่อนไปบนบกได้ดี ขอบครีบต่าง ๆ กลม ลำตัวและครีบมีสีดำคลํ้า ส่วนปลาขนาดเล็กมีสีจางกว่าและมีลายบั้งพาดลำตัวเป็นระยะ ๆ อาศัยอยู่ในแหล่งนํ้าแทบทุกประเภท พบขึ้นมาบนบกในฤดูฝนเสมอ ซึ่งเป็นธรรมชาติการย้ายถิ่นที่อยู่อาศัยแบบหนึ่ง และยังแสดงให้เห็นความสามารถในการหายใจในที่ดอนได้อีกด้วย ขนาดยาวได้ถึง ๒๕ เซนติเมตร, หมอไทย หรือ สะเด็ด ก็เรียก, อีสานเรียก เข็ง.
หมอก
หมายถึง [หฺมอก] น. ละอองน้ำขนาดเล็กมากที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เกิดจากการกลั่นตัวของไอนํ้า ลอยอยู่ในอากาศ.
ว. สีเทาแก่อย่างสีเมฆ, เป็นฝ้ามัว เช่น ตาหมอก.
หมอขวัญ
หมายถึง น. ผู้รู้พิธีทำขวัญ, หมอทำขวัญ ก็เรียก; ผู้มีความรู้ทางคชศาสตร์และเป็นหัวหน้าในการจับช้าง, หมอเฒ่า ก็เรียก.
หมอความ
หมายถึง (ปาก) น. ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้ว่าต่างแก้ต่างคู่ความในเรื่องอรรถคดี, ทนาย หรือ ทนายความ ก็เรียก.
หมอง
หมายถึง [หฺมอง] ว. ขุ่น, มัว, เช่น เครื่องแก้วหมอง เครื่องเงินหมอง, ไม่ผ่องใส, ไม่แจ่มใส, เช่น หน้าหมอง.
หมองมัว
หมายถึง ว. ไม่แจ่มใส, ไม่เบิกบาน.
หมองหมาง
หมายถึง ว. ไม่ผ่องใสเพราะมีความขุ่นเคืองใจ.
หมองหม่น
หมายถึง ว. ไม่ผ่องใส, ไม่สบายใจ, ไม่เบิกบาน, หม่นหมอง ก็ว่า.
หมองู
หมายถึง น. ผู้มีความชำนาญในการจับงูเห่ามาเลี้ยงเพื่อนำไปแสดง.
หมองูตายเพราะงู
หมายถึง น. ผู้ที่ชำนาญในการเอางูเห่ามาเลี้ยงเป็นอาชีพก็อาจถูกงูเห่ากัดตายเพราะความประมาทได้, โดยปริยายหมายถึงผู้ที่มีความรู้อาจตายหรือพลาดท่าเสียทีเพราะความรู้ของตนก็ได้.
หมองใจ
หมายถึง ก. ขุ่นใจ, มีใจไม่ผ่องใส; ขัดเคืองกัน.
หมอช้างเหยียบ
หมายถึง น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Pristolepis fasciatus ในวงศ์ Nandidae พบทั่วไป รูปร่างคล้ายปลาหมอ หรือ ปลาเสือ แต่แบนข้างและกว้างกว่า ข้างตัวมีลายคลํ้าหลายลายพาดขวาง ขนาดยาวได้ถึง ๒๐ เซนติเมตร, ช้างเหยียบ กระตรับ ตะกรับหน้านวล ก๋า หรือ อีก๋า ก็เรียก.
หมอดู
หมายถึง น. ผู้ทำนายโชคชะตาราศี.
หมอตาล
หมายถึง น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Helostoma temminckii ในวงศ์ Anabantidae ลำตัวแบนข้างและกว้างมากกว่าปลาหมอ ปากยืดหดได้ และมีนิสัยเอาปากชนกับตัวอื่น จึงเรียกกันว่า ปลาจูบ พื้นลำตัวและครีบสีนํ้าตาลอ่อนหรือขาวนวล พบในเขตที่ลุ่ม ขนาดยาวได้ถึง ๓๐ เซนติเมตร, ใบตาล อีตาล อีโก๊ะ หรือ วี ก็เรียก.
หมอตำแย
หมายถึง น. หญิงที่มีอาชีพทำคลอดตามแผนโบราณ.
หมอทำขวัญ
หมายถึง น. ผู้รู้พิธีทำขวัญ, หมอขวัญ ก็เรียก.
หมอน
หมายถึง [หฺมอน] น. เครื่องสำหรับหนุนศีรษะหรือหนุนสิ่งต่าง ๆ เป็นต้น, เรียกตามรูปทรงก็มี เช่น หมอนขวาน หมอนตะพาบ หมอนหน้าอิฐ, เรียกตามวัตถุประสงค์ที่ใช้สอยก็มี เช่น หมอนหนุนศีรษะ หมอนหนุนเท้า หมอนหนุนรางรถไฟ, เรียกตามวัตถุที่ใช้ทำก็มี เช่น หมอนไม้ หมอนอิฐ; เครื่องสำหรับอัดดินปืนในลำกล้องให้แน่น.
หมอนขวาน
หมายถึง น. หมอนที่ทำหน้าตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายขวาน ใช้อิง.
หมอนข้าง
หมายถึง น. หมอนที่มีลักษณะกลมยาวเกินกึ่งกาย นิยมวางข้าง ๆ ยาวไปตามที่นอน.
หมอนทอง
หมายถึง น. (๑) ชื่อมะม่วงพันธุ์หนึ่งของชนิด Mangifera indica L.
(๒) ชื่อทุเรียนพันธุ์หนึ่ง.
หมอนวด
หมายถึง น. ผู้มีความชำนาญในการนวดเพื่อให้คลายจากความเจ็บปวดหรือเมื่อยขบ.
หมอน้อย
หมายถึง น. อุปกรณ์ที่ใช้ในการนวดเช่นนมไม้; เรียกตัวปลิงที่ใช้กอกเลือดว่าหมอน้อย.
หมอน้อย
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Murraya koenigii (L.) Spreng. ในวงศ์ Rutaceae ใบมีขนนุ่ม ใช้ทำยาได้.
หมอน้ำมัน
หมายถึง น. ผู้ชำนาญในการขี่ช้างตกมัน.
หมอบ
หมายถึง [หฺมอบ] ก. กิริยาที่คู้เข่าลงและยอบตัวให้ท่อนแขนส่วนล่างราบอยู่กับพื้น, ยอบตัวลงในอาการคล้ายคลึงเช่นนั้น; (ปาก) สิ้นเรี่ยวสิ้นแรง, ลุกไม่ขึ้น, เช่น ถูกตีเสียหมอบ เป็นไข้เสียหมอบ.
หมอบกระแต
หมายถึง (สำ) ก. หมอบนิ่งไม่มีทางสู้.
หมอบกราบ
หมายถึง ก. หมอบแล้วน้อมศีรษะลงจดมือที่ประนมอยู่กับพื้น.
หมอบราบคาบแก้ว
หมายถึง (สำ) ก. ยอมตามโดยไม่ขัดขืน, ยอมแพ้โดยดี.
หมอผี
หมายถึง น. ผู้ที่เชื่อกันว่ามีอำนาจเลี้ยง ควบคุม ใช้งานและปราบผีเป็นต้นได้.
หมอพัดโตนด
หมายถึง [-ตะโหฺนด] น. หมอรักษาโรคช้างในทางยา.
