สมนัย
หมายถึง ก. สอดคล้องกับ, สอดคล้องกัน.
สมนาคุณ
หมายถึง [สมมะนาคุน] ก. ตอบแทนบุญคุณด้วยทรัพย์ สิ่งของ หรือแรงงาน เป็นต้นแล้วแต่กรณี เช่น ร้านค้ามีของสมนาคุณผู้ซื้อ ธนาคารให้ของสมนาคุณแก่ลูกค้า, เรียกทรัพย์หรือสิ่งของเป็นต้นที่ให้ในลักษณะเช่นนั้นว่า เงินสมนาคุณ ของสมนาคุณ.
สมน้ำสมเนื้อ
หมายถึง ว. พอเหมาะพอดีกัน เช่น ขิงก็ราข่าก็แรง สมน้ำสมเนื้อกันดีแล้ว.
สมน้ำหน้า
หมายถึง ว. คำแดกดันหรือซํ้าเติมว่าควรได้รับผลร้ายเช่นนั้น เช่น ขี้เกียจท่องหนังสือ สอบตกก็สมน้ำหน้า, (ปาก) สม ก็ว่า เช่น สมแล้วที่สอบตก เพราะขี้เกียจนัก.
สมบัติ
หมายถึง น. ความถึงพร้อม หมายถึง ทรัพย์สิน เงินทอง ของใช้ เป็นต้นที่มีอยู่ เช่น ถึงมีสมบัติมากมายก็ไม่พ้นความตายไป ทำงานมาเกือบ ๒๐ ปี มีสมบัติอย่างเดียวคือบ้าน. (ป., ส. สมฺปตฺติ).
สมบัติ
หมายถึง (วิทยา) น. ลักษณะประจำของสาร เช่น ไอโอดีน มีสมบัติเป็นอโลหะ ลักษณะเป็นของแข็ง สีเทาดำเป็นเงาวาว หลอมละลายที่ ๑๑๔ °ซ. เมื่อระเหิดให้ไอสีม่วง.
สมบัตินักเลง
หมายถึง น. ทรัพย์สมบัติที่ได้มาด้วยการเสี่ยงโชค.
สมบัติบ้า
หมายถึง น. ทรัพย์สินหรือยศถาบรรดาศักดิ์ที่เพ้อฝันว่าจะได้ เช่น คิดสมบัติบ้า; ข้าวของที่เก็บไว้แต่ไม่มีประโยชน์ เช่น สมบัติบ้าเต็มตู้ไปหมด ไม่รู้จักทิ้งเสียบ้าง.
สมบัติผู้ดี
หมายถึง น. มารยาทของผู้ที่มีความประพฤติดีทั้งทางกาย วาจา และความคิด.
สมบัติพัสถาน
หมายถึง [สมบัดพัดสะถาน] น. ทรัพย์สิน ที่ดิน และบ้านเรือน.
สมบุกสมบัน
หมายถึง ว. ทนลำบากตรากตรำโดยไม่คิดถึงตัว เช่น เขาทำงานสมบุกสมบันจึงประสบความสำเร็จ; อาการที่ใช้โดยไม่ปรานีปราศรัยหรือโดยไม่ทะนุถนอม เช่น ใช้เสื้อผ้าสมบุกสมบันทำให้ขาดเร็ว ใช้วัวควายไถนาอย่างสมบุกสมบันโดยไม่ให้พักผ่อน.
สมบุญ
หมายถึง ว. เหมาะแก่ที่มีบุญ.
สมบูรณาญาสิทธิราชย์
หมายถึง [สมบูระนายาสิดทิราด] น. ระบอบการปกครองซึ่งพระมหากษัตริย์มีอำนาจสิทธิ์ขาดในการบริหารประเทศ. (อ. absolute monarchy).
สมบูรณ์
หมายถึง ก. บริบูรณ์ เช่น สมบูรณ์ด้วยโภคสมบัติ สมบูรณ์ด้วยข้าทาสบริวาร, ครบถ้วน เช่น หลักฐานยังไม่สมบูรณ์; อ้วนท้วน, แข็งแรง, เช่น เขาสมบูรณ์ขึ้น เดี๋ยวนี้สุขภาพเขาสมบูรณ์ดีแล้ว.
ว. มีคุณสมบัติหรือคุณลักษณะครบถ้วน เช่น มีคุณสมบัติสมบูรณ์ตามที่กำหนด; อ้วนท้วน, แข็งแรง, เช่น มีร่างกายสมบูรณ์ สุขภาพสมบูรณ์. (ส.).
สมประกอบ
หมายถึง ว. มีอวัยวะสมบูรณ์เป็นปรกติ เช่น เขาเป็นคนมีร่างกายสมประกอบ.
สมประดี,สมปฤดี,สมปฤๅดี
หมายถึง [สมปฺระ-, สมปะรึ-, สมปะรือ-] น. ความรู้สึกตัว, มักใช้เข้าคู่กับคำ สติ เป็น สติสมประดี เช่น ไม่ได้สติสมประดี. (ส. สฺมฺฤติ; ป. สติ).
สมปัก
หมายถึง น. ผ้าลายหรือผ้าปูมสมัยเก่าสำหรับขุนนางนุ่งหรือห่อคัมภีร์เป็นต้น, ผ้าเกี้ยว ก็เรียก. (เทียบ ข. สํพต ว่า ผ้านุ่ง).
สมผุส
หมายถึง [-ผุด] (โหร) น. การคำนวณชนิดหนึ่งเกี่ยวกับโลกและดาวพระเคราะห์เล็งร่วมกัน.
สมพง
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Tetrameles nudiflora R. Br. ในวงศ์ Datiscaceae ชอบขึ้นริมนํ้า โคนต้นเป็นพอนแผ่กว้าง เปลือกสีเทาหรือเทาแกมน้ำตาลเลื่อมเป็นมัน ใบมน ทิ้งใบหมดต้นในฤดูร้อน เนื้อไม้อ่อนเบา ใช้ทำก้านไม้ขีดไฟ เรือขุด และฝ้าเพดานได้, กะพง ก็เรียก.
สมพงศ์
หมายถึง น. การร่วมวงศ์หรือตระกูลกัน, (โหร) วิธีคำนวณว่าหญิงชายที่จะเป็นคู่ครองกันมีชะตาต้องกันหรือไม่.
สมพรปาก
หมายถึง คำรับคำหวังดีต่อผู้ที่พูดอวยพรให้เป็นมงคล เช่น ขอให้สมพรปากนะ.
สมพล
หมายถึง [-พน] น. เลกของขุนนางที่ปกครองหัวเมือง; (โบ) แบบวิธีเลขไทยในการฝึกหัดให้คูณคล่อง.
สมพล,สมพล,สัมพล
หมายถึง น. อาหาร, เสบียง. (ป.; ส. ศมฺพล).
สมพัตสร
หมายถึง [-พัดสอน] น. อากรสวนใหญ่เก็บจากผลของไม้ยืนต้นเป็นรายปี. (ส. สํวตฺสร ว่า ปี).
สมพาส
หมายถึง [-พาด] น. การอยู่ร่วม, การร่วมประเวณี. (ป., ส. สํวาส).
สมภพ
หมายถึง [-พบ] น. การเกิด, ใช้เป็นราชาศัพท์ว่า พระราชสมภพ และ พระบรมราชสมภพ. (ป., ส. สมฺภว).
สมภาร
หมายถึง [-พาน] น. พระที่เป็นเจ้าอาวาส. (ป., ส. สมฺภาร).
สมมต,สมมติ,สมมติ-,สมมุติ,สมมุติ-
หมายถึง [สมมด, สมมด, สมมดติ-, สมมุด, สมมุดติ-] ก. รู้สึกนึกเอาว่า เช่น สมมติให้ตุ๊กตาเป็นน้อง.
สัน. ต่างว่า, ถือเอาว่า, เช่น สมมุติว่าได้มรดกสิบล้าน จะบริจาคช่วยคนยากจน สมมุติว่าถูกสลากกินแบ่งรางวัลที่ ๑ จะไปเที่ยวรอบโลก.
ว. ที่ยอมรับตกลงกันเองโดยปริยาย โดยไม่คำนึงถึงสภาพที่แท้จริง เช่น สมมติเทพ.
สมมติฐาน
หมายถึง [สมมดติ-, สมมุดติ-] น. ข้อคิดเห็นหรือถ้อยแถลงที่ใช้เป็นมูลฐานแห่งการหาเหตุผล การทดลอง หรือการวิจัย. (อ. hypothesis).
สมมติเทพ
หมายถึง น. เทวดาโดยสมมติ หมายถึง พระเจ้าแผ่นดิน.
สมมาตร
หมายถึง [สมมาด] น. ลักษณะที่รูป ๒ รูปหรือรูปรูปเดียว แต่แยกได้เป็น ๒ ส่วน มีสมบัติว่า ถ้านำรูปแรกไปทับรูปที่ ๒ หรือพับส่วนแรกไปทับส่วนที่ ๒ ในกรณีที่เป็นรูปเดียวกันแล้ว ทั้ง ๒ รูปหรือ ๒ ส่วนนั้นจะทับกันสนิท, ถ้าเป็นรูปทรง ๓ มิติ เมื่อแบ่งครึ่งออกไป ๒ ซีกจะเหมือนกันทุกประการ. (อ. symmetry).
สมมุติฐาน
หมายถึง [สมมดติ-, สมมุดติ-] น. ข้อคิดเห็นหรือถ้อยแถลงที่ใช้เป็นมูลฐานแห่งการหาเหตุผล การทดลอง หรือการวิจัย. (อ. hypothesis).
สมมูล
หมายถึง [สะมะมูน, สมมูน] ว. มีค่าเท่าเทียมกัน, เสมอเหมือนกัน, เปลี่ยนแทนกันได้. (อ. equivalent).
สมมูลเคมี
หมายถึง น. จำนวนเลขที่บ่งแสดงนํ้าหนักของสารที่ทำปฏิกิริยาโดยทางตรงหรือทางอ้อมได้พอดีกับ ๑.๐๐๘ หน่วยนํ้าหนักเดียวกันของธาตุไฮโดรเจน หรือกับ ๘ หน่วยนํ้าหนักเดียวกันของธาตุออกซิเจน. (อ. chemical equivalent).
สมยอม
หมายถึง ก. ยอมตกลงเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาบางอย่าง (มักใช้ในทางไม่ดี) เช่น เจ้าทุกข์สมยอมกับเจ้าหน้าที่.
สมร
หมายถึง [สะหฺมอน] น. นางงามซึ่งเป็นที่รัก. (ส. สฺมร ว่า กามเทพ).
สมร,สมร,สมร-
หมายถึง [สะหฺมอน, สะหฺมอนระ-, สะหฺมอระ-] น. การรบ, การสงคราม. (ป., ส.).
สมรด
หมายถึง น. เครื่องตกแต่งขอบต้นแขน และปลายแขนเสื้อครุย ปักด้วยดิ้น เงินแล่ง ทองแล่ง เป็นลวดลายต่าง ๆ; ผ้าคาดเอวปักด้วยดิ้น เงินแล่ง ทองแล่ง เป็นลวดลายต่าง ๆ โบราณใช้เป็นเครื่องประกอบอย่างหนึ่งที่แสดงศักดิ์, สำรด หรือ ผ้าแฝง ก็เรียก.
สมรภูมิ
หมายถึง [สะหฺมอนระพูม, สะหฺมอระพูม] น. สนามรบ. (ส.).
สมรรถ,สมรรถ-
หมายถึง [สะมัด, สะมัดถะ-, สะหมัดถะ-] ว. สามารถ. (ส. สมรฺถ ว่า ผู้สามารถ; ป. สมตฺถ).
สมรรถนะ
หมายถึง [สะมัดถะนะ] น. ความสามารถ (ใช้แก่เครื่องยนต์) เช่น รถยนต์แบบนี้มีสมรรถนะดีเยี่ยมเหมาะสำหรับเดินทางไกล.
สมรรถภาพ
หมายถึง [สะมัดถะ-, สะหฺมัดถะ-] น. ความสามารถ เช่น เขาเป็นคนมีสมรรถภาพในการทำงานสูงสมควรได้เลื่อนตำแหน่ง.
สมรส
หมายถึง [-รด] ก. แต่งงาน เช่น นาย ก สมรสกับนางสาว ข.
ว. ที่เกี่ยวกับการแต่งงาน เช่น พิธีมงคลสมรส.
สมรัก
หมายถึง ก. ร่วมประเวณี เช่น ชายลอบลักสมรักทำชู้ด้วยลูกสาวท่านก็ดี... สองลอบสมรักด้วยกัน มิได้สู่ขอมีขันหมากเปนคำนับ. (สามดวง).
สมรู้
หมายถึง ก. ร่วมคิดกัน, เป็นใจกัน, (มักใช้ในทางที่ไม่ดี) เช่น เขาสมรู้กันในทางทุจริต, บางทีใช้เข้าคู่กับคำ ร่วมคิด เป็น สมรู้ร่วมคิด เช่น เขาสมรู้ร่วมคิดกันในการฉ้อราษฎร์บังหลวง.
สมฤดี,สมฤๅดี
หมายถึง [สมรึดี, สมรือดี] น. ความรู้สึกตัว, ใช้เป็น สมปฤดี สมปฤๅดี หรือ สมประดี ก็มี. (ส. สฺมฺฤติ; ป. สติ).
สมฤติ
หมายถึง [สะมะรึติ] น. ชื่อคัมภีร์ทางศาสนาพราหมณ์ซึ่งแต่งขึ้นภายหลังคัมภีร์พวกศรุติ เช่น คัมภีร์เวทางคศาสตร์ ศูตระ รามายณะ มหาภารตะ ปุราณะ ธรรมศาสตร์. (ส.).
สมวัย
หมายถึง [สะมะ-] ว. มีวัยเสมอกัน, รุ่นราวคราวเดียวกัน. (ป.; อ. contemporary).
สมวายะ
หมายถึง [สะมะวายะ] น. หมู่, พวก, ประชุม. (ป., ส.).
สมสอง
หมายถึง (วรรณ) ก. อยู่เป็นคู่ผัวเมีย, เขียนเป็น สํสอง ก็มี เช่น ยงงขวบคืนสํสอง เศกไท้. (กำสรวล).
สมสัก
หมายถึง (โบ) น. เรียกชายที่มีอายุตั้งแต่ ๑๘ ปี นับว่าเป็นชายฉกรรจ์ควรจะสักข้อมือประจำการรับราชการแผ่นดินว่า เลกสมสัก.
สมสู่
หมายถึง ก. ร่วมประเวณี (มักใช้ในทางไม่ดี) เช่น เขาไปสมสู่กันเอง สมสู่อยู่กินกันฉันผัวเมีย, บางทีก็ใช้กับสัตว์บางชนิด เช่น เดือน ๑๒ เป็นฤดูที่สุนัขสมสู่กัน.
สมส่วน
หมายถึง ว. มีส่วนสัดเหมาะเจาะ เช่น การออกกำลังกายทำให้ร่างกายสมส่วน, รับกันพอเหมาะพอดี เช่น หลังคากับตัวเรือนสมส่วนกันดี.
สมหน้าสมตา
หมายถึง ว. เหมาะแก่เกียรติและฐานะ เช่น ลูกสาวบ้านนั้นเขาแต่งงานไปอย่างสมหน้าสมตา.
สมหวัง
หมายถึง ก. ได้ดังที่หวัง.
สมอ
หมายถึง [สะหฺมอ] น. หิน. (ข. ถฺม); ของหนักที่ล่ามโซ่หรือเชือกอยู่กับเรือ เวลาจอดเรือใช้ทอดลงไปในนํ้าให้เกาะพื้นเพื่อไม่ให้เรือเคลื่อนไปที่อื่น.
สมอ
หมายถึง [สะหฺมอ] น. ชื่อไม้ต้นหลายชนิดในสกุล Terminalia วงศ์ Combretaceae ใช้ทำยาได้ เช่น สมอไทย (T. chebula Retz.), สมอพิเภก [T. bellirica (Gaertn.) Roxb.], สมอดีงู [T. citrina (Gaertn.) Roxb. ex Flem.].
สมอ
หมายถึง [สะหฺมอ] น. ลูกฝ้าย.
สมอกานน
หมายถึง ดู ตีนนก (๑).
สมอง
หมายถึง [สะหฺมอง] น. เรียกส่วนที่อยู่ภายในกะโหลกศีรษะ มีลักษณะนุ่ม ๆ หยุ่น ๆ เป็นลูกคลื่น เป็นที่รวมประสาทให้เกิดความรู้สึก ฯลฯ ว่า มันสมอง; โดยปริยายหมายความว่า ปัญญาความคิด เช่น เขาเป็นคนสมองดี, หัวสมอง ก็ว่า, (ปาก) ขมอง.
สมองตาย
หมายถึง ว. สภาวะที่สมองถูกทำลายจนสูญเสียการทำงานโดยสิ้นเชิง ถือว่าสิ้นชีวิตแล้ว.
สมองฝ่อ
หมายถึง น. เนื้อสมองน้อยลงเนื่องจากมีการเสื่อมสลายของเซลล์ประสาทและเนื้อเยื่อของสมองหรืออย่างใดอย่างหนึ่ง. (อ. cerebral atrophy).
สมอจีน
หมายถึง ดู กาน้า.
สมอทะเล
หมายถึง ดู กุระ.
สมอสำเภา
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์บุษยะ มี ๕ ดวง, ดาวปุยฝ้าย ดาวพวงดอกไม้ ดาวดอกบัว ดาวโลง ดาวปู ดาวสิธยะ ดาวบุษย์ ดาวปุษยะ หรือ ดาวปุสสะ ก็เรียก.
สมอเกา
หมายถึง ก. อาการที่สมอหลุดจากพื้นที่ทอดไว้ แล้วครูดไปตามพื้นท้องน้ำด้วยแรงลมและกระแสน้ำ.
สมอ้าง
หมายถึง ก. รับรองถ้อยคำที่เขากล่าว.
สมะ
หมายถึง น. ความสงบ, ความราบคาบ. (ป.).
สมัคร
หมายถึง [สะหฺมัก] ก. ยื่นความจำนงขอเข้าร่วมเป็นสมาชิกหรือร่วมในกิจกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งเป็นต้น เช่น สมัครเป็นสมาชิกสมาคม สมัครเข้าทำงาน, บางทีก็มีคำ ใจ ประกอบอยู่ด้วย ซึ่งเป็นคำผสมชนิดที่ต้องการเน้น เช่น ใจสมัคร ว่า ใจที่สมัคร, สมัครใจ ว่า สมัครด้วยความเต็มใจ. (ต. สมัค ว่า เต็มใจ; ป. สมคฺค; ส. สมคฺร ว่า พร้อม).
สมัครพรรคพวก
หมายถึง น. ผู้เข้าร่วมเป็นพวกด้วย เช่น เขาเป็นคนกว้างขวาง มีสมัครพรรคพวกมาก.
สมัครสมา
หมายถึง [สะหฺมักสะมา] ก. ขอขมาในความผิดที่ได้กระทำไปแล้ว.
สมัครสมาน
หมายถึง [สะหฺมักสะหฺมาน] ก. เชื่อมสามัคคี เช่น จะทำการงานอะไรขอให้สมัครสมานกัน.
สมัครใจ
หมายถึง ก. สมัครด้วยความเต็มใจ เช่น งานนี้เขาสมัครใจเป็นแม่ครัว ชาวเขาสมัครใจย้ายถิ่นฐาน.
น. ความเต็มใจ เช่น ทำโดยสมัครใจ.
สมังคี
หมายถึง [สะมัง-] ว. ประกอบด้วย, พร้อมเพรียงด้วย. (ป.).
สมัช,สมัชชา
หมายถึง [สะมัด-] น. การประชุมเพื่อประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ เช่น ไปร่วมประชุมสมัชชาแห่งชาติ; ที่ประชุม เช่น สมัชชาใหญ่องค์การสหประชาชาติ. (ป.).
สมัญญา
หมายถึง [สะมันยา] น. ชื่อที่มีผู้ยกย่องหรือตั้งให้ เช่น พระพุทธเจ้าได้รับสมัญญาว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะเป็นผู้ตรัสรู้เองโดยชอบ ศาสดาของศาสนาเชนได้รับสมัญญาว่า มหาวีระ เพราะเป็นผู้มีความกล้าหาญมาก. (ป.).
สมัต
หมายถึง [สะมัด] ก. จบแล้ว, จบข้อความ, สำเร็จแล้ว; เต็ม, บริบูรณ์. (ป. สมตฺต).
สมัน
หมายถึง [สะหฺมัน] น. ชื่อสัตว์เคี้ยวเอื้องชนิด Cervus schomburgki ในวงศ์ Cervidae ขนาดเล็กกว่ากวางป่า ขนสีนํ้าตาล หางสั้น เขาแตกแขนงมากกว่ากวางชนิดอื่น เป็นกวางที่มีเขาสวยงามมาก และมีถิ่นกำเนิดเฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น เป็นสัตว์ป่าสงวน ซึ่งสูญพันธุ์แล้ว, เนื้อสมัน ก็เรียก.
สมันต์
หมายถึง [สะมัน] ว. โดยรอบ, ใกล้เคียง. (ป., ส.).
สมัย
หมายถึง [สะไหฺม] น. เวลา, คราว, เช่น สมัยโบราณ สมัยกลาง สมัยปัจจุบัน, มักใช้เข้าคู่กับคำ กาล เป็น กาลสมัย. (ป., ส.).
สมัยนิยม
หมายถึง น. ความนิยมในแต่ละสมัย เช่น แต่งตัวตามสมัยนิยม ไว้ผมตามสมัยนิยม.
สมัยเก่า
หมายถึง น. สมัยโบราณ เช่น ถ้วยชามชุดนี้เป็นของสมัยเก่า.
ว. พ้นสมัย, ไม่ใช่สมัยใหม่, ก่อนเวลาปัจจุบัน, เช่น เขามีความคิดอย่างคนสมัยเก่า.
สมัยใหม่
หมายถึง น. สมัยปัจจุบัน เช่น ประวัติศาสตร์สมัยใหม่ ปรัชญาสมัยใหม่.
ว. ทันสมัย เช่น แม้เขาจะอายุมาก แต่เขามีความคิดอย่างคนสมัยใหม่.
สมา
หมายถึง [สะมา] ก. ขมา.
สมา
หมายถึง [สะมา] น. ปี. (ป., ส.).
สมาคม
หมายถึง [สะมา-] น. การประชุม, การเข้าร่วมพวกร่วมคณะ, การคบค้า; แหล่งหรือที่ประชุมของบุคคลหลายคนมาร่วมกันด้วยมีจุดประสงค์เพื่อประโยชน์บางประการ เช่น เข้าสมาคม สมาคมศิษย์เก่า; (กฎ) นิติบุคคลที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อกระทำการใด ๆ อันมีลักษณะต่อเนื่องร่วมกันและมิใช่เป็นการหาผลกำไรหรือรายได้มาแบ่งปันกัน สมาคมต้องมีข้อบังคับและจดทะเบียนตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์. (ป., ส.).
ก. คบค้า, คบหา, เช่น อย่าสมาคมกับคนพาล ให้สมาคมกับนักปราชญ์.
สมาคมการค้า
หมายถึง (กฎ) น. สถาบันที่บุคคลหลายคนซึ่งเป็นผู้ประกอบวิสาหกิจจัดตั้งขึ้นเพื่อทำการส่งเสริมการประกอบวิสาหกิจอันมิใช่เป็นการหาผลกำไรหรือรายได้แบ่งปันกัน.
สมาจาร
หมายถึง [สะมาจาน] น. ความประพฤติที่ดี, ธรรมเนียม, ประเพณี. (ป., ส.).
สมาชิก
หมายถึง [สะมา-] น. ผู้มีสิทธิและมีส่วนร่วมในสมาคม องค์การ หรือกิจกรรมใด ๆ เช่น สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสมาคมศิษย์เก่า สมาชิกวารสาร, (ปาก) ลูกค้า, ขาประจำ, เช่น หมู่นี้สมาชิกไม่ค่อยมาอุดหนุนที่ร้านเลย. (ป., ส.).
สมาชิก
หมายถึง [สะมา-] (คณิต) น. สิ่งแต่ละสิ่งที่มีปรากฏอยู่ในเซตใดเซตหนึ่ง เช่น { ก, ข, ค } คือ เซตของอักษร ๓ ตัวแรกในภาษาไทย มีสมาชิก ๓ ตัว, สิ่งที่ปรากฏอยู่ในคู่อันดับใดคู่อันดับหนึ่ง เช่น (ก, ข) คือ คู่อันดับหนึ่งที่มี ก เป็นสมาชิกตัวหน้า ข เป็นสมาชิกตัวหลัง. (อ. element, member).
สมาชิกวุฒิสภา
หมายถึง น. สมาชิกของวุฒิสภา, (ปาก) วุฒิสมาชิก.
สมาทาน
หมายถึง [สะมา-] ก. รับเอาถือเอาเป็นข้อปฏิบัติ เช่น สมาทานศีล. (ป., ส.).
สมาธิ
หมายถึง [สะมาทิ] น. ความตั้งมั่นแห่งจิต; ความสำรวมใจให้แน่วแน่เพื่อให้จิตใจสงบหรือเพื่อให้เกิดปัญญาเห็นแจ้ง. (ป., ส.).
สมาน
หมายถึง [สะหฺมาน] ก. ทำให้ติดกัน, ทำให้สนิท, เช่น ยาสมานแผล การสมานเนื้อไม้; เชื่อม, ผูกพัน, เช่น สมานไมตรี.
สมาน,สมาน-,สมาน-
หมายถึง [สะมานะ-, สะหฺมานนะ-] ว. เสมอกัน, เท่ากัน. (ป., ส.).
สมานคติ
หมายถึง [สะมานะ-] น. การดำเนินอย่างเดียวกัน, การมีความเห็นพ้องกัน. (ส.).
สมานฉันท์
หมายถึง [สะมานะ-, สะหฺมานนะ-] น. ความพอใจร่วมกัน, ความเห็นพ้องกัน, เช่น มีความเห็นเป็นสมานฉันท์. (ป. สมาน + ฉนฺท).
สมานสังวาส
หมายถึง [สะมานะ-] น. การอยู่ร่วมเสมอกัน (ใช้แก่พระสงฆ์ที่มีศีลเสมอกัน ทำอุโบสถหรือสังฆกรรมร่วมกันได้). (ป. สมานสํวาส).
สมาบัติ
หมายถึง [สะมาบัด] น. ภาวะที่จิตสงบประณีต, คุณวิเศษที่เกิดจากการที่จิตเพ่งอารมณ์จนแน่วแน่, การบรรลุคุณวิเศษชั้นสูงด้วยอำนาจของการเข้าสมาธิ, มีหลายอย่าง เช่น ฌานสมาบัติ ผลสมาบัติ, บางทีใช้เข้าคู่กับคำ ฌาน เป็น ฌานสมาบัติ มี ๘ ได้แก่ รูปฌาน ๔ อรูปฌาน ๔. (ป., ส. สมาปตฺติ).
สมาพันธรัฐ
หมายถึง [-พันทะ-] น. รัฐหลาย ๆ รัฐที่รวมกันเพื่อประโยชน์ร่วมกันบางอย่าง โดยมีข้อตกลงระหว่างกันให้มีรัฐบาลกลาง และให้มีอำนาจหน้าที่เฉพาะกิจการบางอย่างที่รัฐสมาชิกยินยอมมอบหมายให้เท่านั้น, ปัจจุบันไม่มีแล้ว. (อ. confederation of states).
