ราชทูต
หมายถึง น. ผู้นำพระราชสาส์นไปประเทศอื่น, ผู้แทนชาติในประเทศอื่น, ตำแหน่งผู้แทนรัฐถัดจากอัครราชทูต. (ป.).
ราชธรรม
หมายถึง น. จริยวัตรที่พระเจ้าแผ่นดินพึงประพฤติ, คุณธรรมของผู้ปกครองบ้านเมือง, มี ๑๐ ประการ เรียกว่า ทศพิธราชธรรม ได้แก่ ๑. ทาน-การให้ ๒. ศีล-ความประพฤติดีงาม ๓. ปริจจาคะ-การบริจาค, ความเสียสละ ๔. อาชชวะ-ความซื่อตรง ๕. มัททวะ-ความอ่อนโยน ๖. ตปะ-ความเพียรเครื่องเผาผลาญกิเลสตัณหา ๗. อักโกธะ-ความไม่โกรธ ๘. อวิหิงสา-ความไม่เบียดเบียน ๙. ขันติ-ความอดทน ๑๐. อวิโรธนะ-ความไม่คลาดธรรม. (ส.).
ราชธานี
หมายถึง น. เมืองหลวง.
ราชนาวี
หมายถึง [ราดชะนาวี] น. กองทัพเรือของประเทศที่มีพระราชาหรือพระราชินีเป็นประมุข เช่น ราชนาวีไทย ราชนาวีีอังกฤษ.
ราชนิกุล
หมายถึง น. ตระกูลฝ่ายพระมหากษัตริย์.
ราชนีติ
หมายถึง น. หลักการปกครองของพระราชา, หลักการปกครองบ้านเมือง. (ป.; ส.).
ราชบัณฑิต
หมายถึง [-บันดิด] น. นักปราชญ์หลวงมีความรู้ทางภาษาบาลี; สมาชิกองค์การวิทยาการของรัฐที่เรียกว่า ราชบัณฑิตยสถาน.
ราชบัลลังก์
หมายถึง น. บัลลังก์ของพระมหากษัตริย์; ความเป็นพระมหากษัตริย์ เช่น สละราชบัลลังก์.
ราชบาตร
หมายถึง น. คำสั่งหลวง.
ราชบุตร
หมายถึง น. ตำแหน่งเจ้านายฝ่ายเหนือ เรียกว่า เจ้าราชบุตร.
ราชบุรุษ
หมายถึง น. คนของพระราชา; (โบ) ตำแหน่งราชการชั้นต้นตํ่ากว่าชั้นสัญญาบัตร.
ราชปะแตน
หมายถึง [ราดชะปะแตน] น. เสื้อนอกคอปิดมีกระดุม ๕ เม็ดกลัดตลอดอย่างเครื่องแบบปรกติขาวของข้าราชการ. (เดิมเรียกว่า ราชแปตแตน มาจากคำบาลีผสมอังกฤษว่า Raj pattern แปลว่า แบบหลวง).
ราชพฤกษ์
หมายถึง [ราดชะพฺรึก] น. ชื่อไม้ต้นชนิด Cassia fistula L. ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีเหลือง ฝักสีดำ เกลี้ยง ใช้ทำยาได้, คูน หรือ ลมแล้ง ก็เรียก.
ราชภัฏ
หมายถึง น. ข้าราชการ.
ราชมัล
หมายถึง น. เจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่ทำโทษคน. (ป., ส. ราช + มลฺล).
ราชมาณพ
หมายถึง [ราดชะมานบ] น. ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่งใช้ทำยา. (พจน. ๒๔๙๓).
ราชมาษ,ราชมาส
หมายถึง [ราดชะมาด] น. ชื่อถั่วชนิด Phaseolus lunatus L. ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีขาวหรือเหลืองอ่อน ออกเป็นช่อไม่แตกแขนง, มาส ก็เรียก.
ราชยาน
หมายถึง [ราดชะยาน] น. ยานชนิดคานหามของหลวง, เรียกว่า พระยาน ก็มี เช่น พระยานมาศ, เรียกว่า พระราชยาน ก็มี เช่น พระราชยานกง พระราชยานถม, เรียกว่า พระที่นั่งราชยาน ก็มี เช่น พระที่นั่งราชยานพุดตานทอง, หรือเรียกเป็นอย่างอื่นก็มี คือ พระที่นั่งราเชนทรยาน. (ส.).
ราชย์
หมายถึง น. ความเป็นพระราชา, ราชสมบัติ, เช่น ขึ้นครองราชย์ เสวยราชย์. (ส.; ป. รชฺช).
ราชรถ
หมายถึง [ราดชะรด] น. ยานพาหนะชนิดล้อเลื่อน มีบุษบกเป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศของพระมหากษัตริย์ ในปัจจุบันมีอยู่ ๒ คัน คือ พระมหาพิชัยราชรถ กับ เวชยันตราชรถ ใช้ประดิษฐานพระบรมโกศและพระโกศ.
ราชรถมาเกย
หมายถึง (สำ) น. โชค ลาภ หรือยศ ตำแหน่ง มาถึงโดยไม่รู้ตัวหรือคาดฝันมาก่อน.
ราชลัญจกร
หมายถึง [ราดชะลันจะกอน] น. ตราของพระมหากษัตริย์ (สำหรับใช้ตีหรือประทับ) เรียกว่า พระราชลัญจกร.
ราชวงศ์
หมายถึง น. ตระกูลของพระราชา เช่น ราชวงศ์พระร่วง ราชวงศ์บ้านพลูหลวง; ตำแหน่งเจ้านายในเมืองประเทศราชฝ่ายเหนือ เรียกว่า เจ้าราชวงศ์. (ส.).
ราชวรมหาวิหาร
หมายถึง [ราดชะวอระมะหาวิหาน] น. เรียกพระอารามหลวงชั้นเอกชนิดสูงสุดว่า ชั้นเอก ชนิดราชวรมหาวิหาร เช่น วัดพระเชตุพน วัดมหาธาตุ กรุงเทพมหานคร, เรียกพระอารามหลวงชั้นโทชนิดสูงสุด ว่า ชั้นโท ชนิดราชวรมหาวิหาร มี ๒ วัด คือ วัดสระเกศ และวัดชนะสงคราม.
ราชวรวิหาร
หมายถึง [ราดชะวอระวิหาน] น. เรียกพระอารามหลวงชั้นเอกชนิดหนึ่ง ซึ่งมีฐานะตํ่ากว่าชนิดราชวรมหาวิหาร ว่า ชั้นเอก ชนิดราชวรวิหาร เช่น วัดเบญจมบพิตร วัดราชประดิษฐ์, เรียกพระอารามหลวงชั้นโทชนิดหนึ่ง ซึ่งมีฐานะตํ่ากว่าชนิดราชวรมหาวิหาร ว่า ชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร เช่น วัดเทพศิรินทร์ วัดราชสิทธาราม, เรียกพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสูงสุด ว่า ชั้นตรี ชนิดราชวรวิหาร เช่น วัดปทุมวนาราม วัดรัชฎาธิษฐาน.
ราชวัติ
หมายถึง น. รั้วที่ทำเป็นแผงปักเป็นระยะ ๆ มีฉัตรปักหัวท้ายแผง.
ราชวโรงการ
หมายถึง [-วะโรงกาน] น. คำสั่งของพระราชา. (ป. ราช + วร + ข. โองฺการ).
ราชศาสตร์
หมายถึง (โบ) น. กฎหมายที่พระเจ้าแผ่นดินบัญญัติตามหลักธรรมศาสตร์.
ราชสกุล
หมายถึง น. ตระกูลฝ่ายพระราชา.
ราชสมบัติ
หมายถึง น. สมบัติของพระมหากษัตริย์; ความเป็นพระมหากษัตริย์ เช่น ขึ้นครองราชสมบัติ.
ราชสวัสดิ์
หมายถึง ขนบที่ผู้รับใช้เบื้องพระยุคลบาทพึงกระทำ
ราชสันตติวงศ์
หมายถึง (กฎ) น. ลำดับชั้นพระบรมราชวงศ์ในการสืบราชสมบัติตามกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์.
ราชสาส์น
หมายถึง [ราดชะสาน] น. จดหมายของพระมหากษัตริย์ที่ใช้ในการเจริญสัมพันธไมตรีระหว่างประเทศ เรียกว่า พระราชสาส์น.
ราชสีห์
หมายถึง น. พญาสิงโต, สิงหราช หรือ สีหราช ก็เรียก; สัตว์ในนิยาย ถือว่ามีความดุร้ายและมีกำลังมาก, สิงห์ ก็เรียก. (ป. ราช + สีห; ส. ราช + สึห).
ราชสีห์ตัวผู้
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์บุรพอาษาฒ มี ๓ ดวง, ดาวสัปคับช้าง ดาวปุรพษาฒ หรือ ดาวบุพพาสาฬหะ ก็เรียก.
ราชสีห์ตัวเมีย
หมายถึง น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์อุตราษาฒ มี ๕ ดวง, ดาวแตรงอน ดาวอุตตรอาษาฒ หรือ ดาวอุตตราสาฬหะ ก็เรียก.
ราชสีห์สองตัวอยู่ถ้ำเดียวกันไม่ได้
หมายถึง (สำ) น. คนที่มีอำนาจหรืออิทธิพลพอ ๆ กันอยู่รวมกันไม่ได้, เสือสองตัวอยู่ถํ้าเดียวกันไม่ได้ หรือ จระเข้สองตัวอยู่ถํ้าเดียวกันไม่ได้ ก็ว่า.
ราชสูยะ
หมายถึง น. พิธีราชาภิเษกของอินเดียโบราณ. (ส.).
ราชหัตถเลขา
หมายถึง [ราดชะหัดถะเลขา] (ราชา) น. จดหมาย (ใช้แก่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี และพระบรมราชวงศ์ชั้นสูง) ใช้ว่า พระราชหัตถเลขา. (ป.).
ราชองครักษ์
หมายถึง [ราดชะองคะรัก] น. นายทหารชั้นสัญญาบัตรรักษาพระองค์พระมหากษัตริย์เป็นต้น มี ๓ พวก คือ ราชองครักษ์ประจำ ราชองครักษ์เวร ราชองครักษ์พิเศษ.
ราชะ
หมายถึง น. ยันต์ เช่น ฉลองพระองค์ลงราชะ. (ม.).
ราชัน
หมายถึง น. พระราชา. (ส.).
ราชันย์
หมายถึง น. เชื้อกษัตริย์. (ส.).
ราชัย
หมายถึง น. ราชย์.
ราชา
หมายถึง น. พระเจ้าแผ่นดิน, พระมหากษัตริย์. (ป., ส.).
ราชา
หมายถึง ว. ตรง เช่น แผ่กิ่งก้านราชา. (ป. อุชุ; ส. ฤชุ).
ราชาคณะ
หมายถึง น. สมณศักดิ์ชั้นสูงกว่าพระครูสัญญาบัตรขึ้นไป ใช้ว่า พระราชาคณะ.
ราชาธิปไตย
หมายถึง น. ระบอบการปกครองแบบหนึ่งที่มีพระราชาเป็นใหญ่. (ป. ราช + อธิปเตยฺย). (อ. monarchy).
ราชาธิราช
หมายถึง น. พระราชาผู้เป็นใหญ่กว่าพระราชาอื่น ๆ. (ส.).
ราชาภิเษก
หมายถึง น. พระราชพิธีในการสถาปนาขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ ใช้ว่า พระราชพิธีบรมราชาภิเษก. (ส.).
ราชายตนะ
หมายถึง น. ไม้เกด. (ป., ส.).
ราชาฤกษ์
หมายถึง (โหร) น. ชื่อฤกษ์กำเนิด ถือว่าเป็นมงคลสูง ให้เกียรติยศ ชื่อเสียง และผลดีทางการงานแก่ผู้เกิดหรือประกอบการงานในฤกษ์นี้ ทั้งจะทำให้ผู้เกิดหรือประกอบการงานในฤกษ์นี้เป็นที่นิยมชมชอบรักใคร่โปรดปรานของขุนนาง เจ้าพระยา พระมหากษัตริย์.
ราชาวดี
หมายถึง น. เรียกการลงยาชนิดหนึ่งสำหรับเคลือบทองให้เป็นสีต่าง ๆ เช่น เขียว แดง ฟ้า ว่า ลงยาราชาวดี. (เปอร์เซีย).
ราชาวดี
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Buddleja paniculata Wall. ในวงศ์ Buddlejaceae ดอกสีขาวออกเป็นช่อยาว กลิ่นหอม.
ราชาวลี
หมายถึง น. เชื้อสายของพระราชา. (ส.).
ราชาศัพท์
หมายถึง น. คำเฉพาะใช้สำหรับเพ็ดทูลพระเจ้าแผ่นดินและเจ้านาย, ต่อมาหมายรวมถึงคำที่ใช้กับพระภิกษุสงฆ์ ข้าราชการ และสุภาพชนด้วย.
ราชาโชค
หมายถึง (โหร) น. ชื่อตำแหน่งดาว ถือว่าให้คุณสูงในทางเกียรติยศ ชื่อเสียง การงานแก่ผู้เกิดหรือประกอบการงานในฤกษ์นี้ ทั้งจะทำให้ผู้เกิดหรือประกอบการงานในฤกษ์นี้เป็นที่นิยมชมชอบรักใคร่โปรดปรานของขุนนาง เจ้าพระยา พระมหากษัตริย์.
ราชิ,ราชี
หมายถึง น. ทาง, สาย, แถว, เช่น รุกขราชี. (ป., ส.).
ราชินิกุล,ราชินีกุล
หมายถึง น. ตระกูลฝ่ายพระราชินี.
ราชินี
หมายถึง น. พระมเหสี, ใช้ว่า ราชญี ก็ได้. (ป.).
ราชินี
หมายถึง น. ชื่อปูน้ำจืดชนิด Thaiphusa sirikit วงศ์ Potamidae กระดองสีม่วงอมน้ำเงิน ขอบกระดองและขาก้ามสีขาว ขาสีแดง อาศัยอยู่ตามลำห้วย พบที่อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี, ปูสามสี หรือปูไตรรงค์ ก็เรียก.
ราชินีนาถ
หมายถึง น. พระราชินีที่ทรงได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแทนพระองค์ และทรงได้รับการสถาปนาพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ, พระเจ้าแผ่นดินที่เป็นผู้หญิง เช่น พระราชินีนาถวิกตอเรีย.
ราชินูปถัมภ์
หมายถึง น. ความอุปถัมภ์ของพระราชินี ใช้ว่า พระบรมราชินูปถัมภ์.
ราชูปถัมภ์,ราโชปถัมภ์
หมายถึง [ราชูปะถำ, ราโชปะถำ] น. ความอุปถัมภ์ของพระราชา ใช้ว่า พระบรมราชูปถัมภ์. (ป.).
ราชูปโภค,ราโชปโภค
หมายถึง [ราชูปะโพก, ราโชปะโพก] น. เครื่องใช้สอยของพระราชา. (ป.).
ราชเลขาธิการ
หมายถึง น. ตำแหน่งเลขานุการในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว.
ราชเลขานุการ
หมายถึง น. ตำแหน่งเลขานุการในสมเด็จพระบรมราชินี.
ราชโทรหะ
หมายถึง [-โทฺร-] น. การทรยศต่อแผ่นดิน. (ส.).
ราชโยค
หมายถึง น. ดวงชาตาเวลาเกิดของคนที่ชี้ว่าจะได้เป็นพระเจ้าแผ่นดิน. (ส.).
ราชโองการ,ราชโยงการ
หมายถึง [ราดชะโองกาน, ราดชะโยงกาน] น. คำสั่งราชการของพระราชา เรียกว่า พระราชโองการ หรือ พระบรมราชโองการ. (ดู โองการ).
ราญ
หมายถึง ก. รบ เช่น นักเลงเขาไม่หาญราญนักเลง.
ราญรอน
หมายถึง ก. รบ เช่น นักเลงเขาไม่หาญราญนักเลง.
ราด
หมายถึง ก. เทของเหลว ๆ เช่นนํ้าให้กระจายแผ่ไปหรือให้เรี่ยรายไปทั่ว เช่น ราดนํ้า ก๋วยเตี๋ยวราดหน้า ข้าวราดแกง, โดยปริยายหมายถึงอาการที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น เยี่ยวราด ขี้ราด.
ราต
หมายถึง ก. ให้มาแล้ว เช่น ธรรมราต ว่า พระธรรมให้มา. (ส.).
ราตร
หมายถึง [ราด] น. กลางคืน, เวลามืด, ใช้เป็นส่วนท้ายของสมาส. (ส.; ป. รตฺต).
ราตรี
หมายถึง [-ตฺรี] น. กลางคืน, เวลามืดคํ่า. (ส. ราตฺริ; ป. รตฺติ).
ราตรี
หมายถึง [-ตฺรี] น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Cestrum nocturnum L. ในวงศ์ Solanaceae ดอกเล็ก สีขาวปนเขียว ออกเป็นช่อ กลิ่นหอมแรงเฉพาะเวลากลางคืน.
ราตรีประดับดาว
หมายถึง [-ตฺรี-] น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.
ราน
หมายถึง ก. ตัดหรือฟันกิ่งไม้ออก ในคำว่า รานกิ่ง.
ว. มีรอยปริตื้น ๆ ทั่วไปบนพื้นผิวของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น หม้อราน ผนังราน กระเบื้องราน, แตกลายงา ก็ว่า.
ราน้ำ
หมายถึง ก. ต้านน้ำ เช่น เอาเท้าราน้ำ เอาไม้ราน้ำ.
ราบ
หมายถึง ว. เรียบเสมอพื้นไม่มีลุ่ม ๆ ดอน ๆ เช่น ที่ราบ ราบเป็นหน้ากลอง, โดยปริยายหมายความว่า หมดสิ้น เช่น หญ้าตายราบ ปราบศัตรูเสียราบ; ล้มระเนระนาด เช่น พายุพัดป่าราบ; เรียกทหารเดินเท้าว่า ทหารราบ, เรียกชายฉกรรจ์ที่อายุครบเข้าประจำการทหาร.
ราบคาบ
หมายถึง ว. อาการที่ยอมแพ้อย่างไม่มีเงื่อนไข เช่น ยอมแพ้อย่างราบคาบ; เรียบร้อยปราศจากเสี้ยนหนามหรือความกระด้างกระเดื่อง เช่น บ้านเมืองสงบราบคาบ ตำรวจปราบโจรผู้ร้ายเสียราบคาบ.
ราบรื่น
หมายถึง ว. เรียบร้อย, ปราศจากอุปสรรคใด ๆ, เช่น งานสำเร็จลงอย่างราบรื่น ชีวิตสมรสราบรื่น.
ราบเป็นหน้ากลอง
หมายถึง (สำ) ว. ราบเรียบ, หมดเสี้ยนหนาม.
ราบเรียบ
หมายถึง ว. ราบเสมอกัน เช่น ที่ราบเรียบ พื้นนํ้าราบเรียบ.
ราปีก
หมายถึง ก. หยุดขยับปีกร่อนไป (ใช้แก่นก).
ราพณาสูร
หมายถึง [ราบพะนาสูน] (กลอน) น. ยักษ์. (ส. ราวณ + อสุร).
ราพณาสูร
หมายถึง [ราบพะนาสูน] (ปาก) ว. สูญเรียบ, สูญเสียจนหมดเกลี้ยง.
ราพณ์
หมายถึง [ราบ] น. ชื่อเรียกทศกัณฐ์; ยักษ์. (ส. ราวณ).
ราม
หมายถึง ว. งาม เช่น นงราม; ปานกลาง, พอดีพองาม, เช่น มีพิหารอันราม มีพระพุทธรูปอันราม. (จารึกสยาม).
ราม
หมายถึง น. ชื่อตัวเอกในเรื่องรามเกียรติ์.
รามสูร
หมายถึง [รามมะสูน] น. ชื่อยักษ์ตนหนึ่งตามเทพนิยายของอินเดีย เชื่อกันว่าเสียงฟ้าร้องเป็นเสียงรามสูรขว้างขวาน.
รามัญ
หมายถึง น. มอญ.
รามัญนิกาย
หมายถึง น. ชื่อพระสงฆ์นิกายหนึ่งซึ่งสืบสายมาจากพระสงฆ์มอญ.
รามา
หมายถึง (ปาก) ก. ข่มเหง, รบกวน, เช่น พอเมาเหล้าก็ชอบรามาชาวบ้าน.
รามือ
หมายถึง ก. ทำงานน้อยลง.
รามเกียรติ์
หมายถึง [รามมะเกียน] น. ชื่อวรรณคดีเรื่องหนึ่ง ว่าด้วยพระรามทำศึกกับทศกัณฐ์เพื่อชิงนางสีดา.
ราย
หมายถึง น. เรื่อง ส่วน บุคคล หรือสิ่งซึ่งแยกกล่าวเป็นอย่าง ๆ ไป เช่น พิจารณาเป็นราย ๆ ไป แต่ละราย รายนี้เข้าที่ไหนบ่อนแตกที่นั่น, ลักษณนามใช้แก่สิ่งที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น อุบัติเหตุ ๓ ราย เขามีลูกหนี้หลายราย.
ว. ที่แยกเป็นลำดับหรือเป็นระยะต่อเนื่องกัน เช่น หนังสือพิมพ์รายวัน นิตยสารรายเดือน ค่าอาหารคิดเป็นรายหัว ถามเป็นรายบุคคล, ที่เรียงกันเป็นแถวเป็นระยะ ๆ เช่น ศาลาราย เจดีย์ราย.
รายการ
หมายถึง น. บัญชีแจ้งชื่อและจำนวนเป็นต้นของสิ่งต่าง ๆ เช่น รายการอาหาร รายการแสดง.
รายงาน
หมายถึง น. เรื่องราวที่ไปศึกษาค้นคว้าแล้วนำมาเสนอที่ประชุม ครูอาจารย์ หรือผู้บังคับบัญชา เป็นต้น.
ก. บอกเรื่องของการงาน เช่น รายงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบ.
