มหาเทพี,มหาเทวี
หมายถึง น. พระอุมา ชายาพระอิศวร เรียกว่า พระมหาเทพี หรือ พระมหาเทวี. (ส.).
มหาเมฆ
หมายถึง น. ชื่อละอองหรือฝ้าในปากเด็กเล็ก ๆ เกิดเพราะเป็นโรคซางชนิดหนึ่งที่เรียกว่า ซางโค.
มหาเมฆ
หมายถึง น. ว่านมหาเมฆ. (ดู ว่านมหาเมฆ).
มหาโชตรัต
หมายถึง [มะหาโชตะรัด] น. ชื่อตำราแพทย์แผนโบราณว่าด้วยระดูสตรี.
มหาไถ่
หมายถึง น. ผู้โปรดให้พ้นบาป หมายถึง พระเยซู.
มหิ
หมายถึง (แบบ) น. แผ่นดิน. (ป., ส.).
มหิงส์
หมายถึง น. ควาย. (ป. มหึส; ส. มหิษ).
มหิดล
หมายถึง น. พื้นดิน, พื้นโลก. (ส. มหิตล, มหีตล).
มหิทธิ
หมายถึง [มะหิดทิ] ว. มีฤทธิ์มาก. (ป. มหา + อิทฺธิ).
มหิธร
หมายถึง น. ผู้ทรงแผ่นดิน คือ ภูเขา; ชื่อหนึ่งของพระนารายณ์; พระเจ้าแผ่นดิน. (ส. มหีธร, มหีธฺร).
มหินท์
หมายถึง น. พระอินทร์. (ป.).
มหิบดี,มหิบาล,มหิป
หมายถึง น. พระเจ้าแผ่นดิน. (ป.).
มหิมา
หมายถึง ว. ใหญ่, โต, ใช้ว่า มหึมา ก็มี.
มหิศร,มหิศวร
หมายถึง [มะหิด, มะหิดสอน, มะหิสวน] น. ผู้เป็นใหญ่ยิ่ง, เลือนมาจาก มเหศวร หมายถึง พระศิวะ หรือ พระเจ้าแผ่นดิน. (ส.).
มหิษ
หมายถึง น. ควาย. (ส.; ป. มหิส, มหีส, มหึส).
มหิษี
หมายถึง น. ชายาพระเจ้าแผ่นดิน. (ส.; ป. มเหสี).
มหึมา
หมายถึง ว. ใหญ่, โต, ใช้ว่า มหิมา ก็มี.
มหุดิฤกษ์
หมายถึง น. ฤกษ์ดี, ยามดี.
มหุรดี
หมายถึง น. ครู่, ขณะ, ชั่วโมง. (ส. มุหูรฺต, มุหูรตฺต).
มหู
หมายถึง ก. ต้องการ. (ช.).
มอ
หมายถึง น. วัวตัวผู้.
ว. เสียงอย่างเสียงวัวร้อง.
มอ
หมายถึง ว. สีมัว ๆ อย่างสีดำเจือขาว.
มอ
หมายถึง น. เนินดินเล็ก ๆ อย่างภูเขา, เขาจำลองที่ทำไว้ดูเล่นในบ้าน เรียกว่า เขามอ.
มอ
หมายถึง น. ชื่อเรือต่อเสริมกราบขนาดใหญ่มาก ส่วนใหญ่ใช้บรรทุกข้าวเปลือกและเกลือ.
มอคราม
หมายถึง ว. สีฟ้าคล้ำ.
มอง
หมายถึง น. เครื่องจับปลาชนิดหนึ่งจำพวกอวน แต่เล็กสั้น และตาถี่กว่าอวน ใช้ในแม่น้ำลำคลอง.
มอง
หมายถึง น. ฆ้องขนาดเล็ก เรียกว่า ฆ้องมอง.
มอง
หมายถึง ก. มุ่งดู.
มองการณ์ไกล
หมายถึง ก. คาดคะเน เหตุการณ์ล่วงหน้าได้ถูกต้องหรือใกล้เคียงโดยอาศัยเหตุผลหรือประสบการณ์เป็นต้น, เห็นการณ์ไกล ก็ว่า.
มองคร่อ
หมายถึง [-คฺร่อ] น. โรคหลอดลมโป่งพอง มีเสมหะแห้งอยู่ในช่องหลอดลม ทำให้มีอาการไอเรื้อรัง ห้ามผู้ที่เป็นโรคนี้บวชเป็นภิกษุ. (อ. bronchiectasis); โรคทางเดินหายใจในสัตว์กีบเดียววงศ์ Equidae มีอาการไข้สูง เป็นฝีที่ต่อมน้ำเหลืองใต้คางและบริเวณคอหอย อาจติดต่อถึงคนได้, เขียนเป็น มงคล่อ ก็มี. (อ. strangles).
มองเมียง
หมายถึง ก. เลียบ ๆ เคียง ๆ ดู.
มองเสี้ยว
หมายถึง น. ท่าโขนท่าหนึ่ง.
มองโกลอยด์
หมายถึง น. ชนชาติผิวเหลือง มีลักษณะผมดำเหยียด หน้ากว้าง จมูกเล็ก ตาเรียว เช่น ไทย จีน ลาว เขมร เวียดนาม. (อ. Mongoloid).
มองโกเลีย
หมายถึง น. ชื่อประเทศอยู่ทางทิศเหนือและทิศตะวันออกของจีน มีเมืองหลวงชื่อ อูลานบาตอร์ เดิมเรียกว่า มองโกเลียนอก ส่วนมองโกเลียใน ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน, เรียกประชาชนในประเทศนั้นว่า ชาวมองโกเลีย. (อ. Mongolia).
มอซอ
หมายถึง ว. ดำคลํ้า, ไม่ผ่องใส, หม่น, เช่น แต่งตัวมอซอ.
มอญ
หมายถึง น. ชื่อชนชาติหนึ่ง เคยเป็นใหญ่อยู่ทางตอนใต้ของพม่า ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของประเทศพม่า มีภาษาพูดอยู่ในตระกูลมอญ-เขมร และมีอักษรของตนเองใช้.
มอญ
หมายถึง น. ชื่อเพลงไทยจำพวกหนึ่ง มีชื่อขึ้นต้นด้วยคำว่า มอญ เช่น มอญรำดาบ มอญชมจันทร์ มอญครวญ.
มอญซ่อนผ้า
หมายถึง น. ชื่อการเล่นของเด็กอย่างหนึ่ง โดยผู้เล่นนั่งล้อมวง ผู้ซ่อนผ้าจะถือผ้าซึ่งมักฟั่นให้เป็นเกลียวเดินวนอยู่นอกวง เมื่อเห็นผู้ใดเผลอก็ทิ้งผ้านั้นไว้ข้างหลังและทำเสมือนว่ายังไม่ได้ทิ้งผ้า แล้วเดินวนอีก ๑ รอบ ถ้าผู้ที่มีผ้าวางอยู่ข้างหลังยังไม่รู้สึกตัว ก็หยิบผ้านั้นขึ้นมาตี ผู้ถูกตีจะต้องลุกขึ้นวิ่งหนีไป ๑ รอบ แล้วกลับไปนั่งที่เดิม ผู้ซ่อนผ้าก็จะเดินวนต่อไปหาทางทิ้งผ้าให้ผู้อื่นใหม่ แต่ถ้าผู้นั้นรู้ตัวก่อน ก็จะหยิบผ้าลุกขึ้นไล่ตีผู้ซ่อนผ้าให้วิ่งไป ๑ รอบ ผู้ซ่อนผ้าก็จะมานั่งแทนที่ ผู้ที่ไล่ตีนั้นก็จะเป็นผู้ซ่อนผ้าต่อไป.
มอญตีดั้ง
หมายถึง น. ชื่อดอกไม้ไฟอย่างหนึ่งในพวกดอกไม้นํ้า.
มอด
หมายถึง น. ชื่อแมลงขนาดเล็กหลายชนิดในหลายวงศ์ที่เจาะกินเข้าไปในวัสดุต่าง ๆ ทำให้เกิดเป็นรูพรุนทั่วไปกับทั้งมีวัสดุผสมมูลขับถ่ายออกมาเป็นขุยเป็นเม็ดเล็ก ๆ เรียก ขี้มอด ส่วนใหญ่เป็นแมลงปีกแข็ง เช่น มอดข้าวสาร (Sitophilus oryzae) ในวงศ์ Curculionidae ทำลายข้าวสาร, มอดไม้ไผ่ (Dinoderus minutus) ในวงศ์ Bostrychidae เจาะไม้ไผ่แห้งเป็นรูเท่ารูเข็มกระจายทั่วไป; เรียกหน้าที่เป็นรอย ๆ อย่างมอดเจาะเช่นหน้าคนที่เป็นฝีดาษว่า หน้ามอด.
มอด
หมายถึง ก. จวนจะดับ (ใช้แก่ไฟ); ตาย, มักใช้เข้าคู่กับคำ ม้วย เป็น มอดม้วย หรือ ม้วยมอด.
มอน
หมายถึง น. ใจกลาง, ส่วนสำคัญ, เช่น มอนไข่ คือ ไข่แดง.
ว. สนุก, เพราะ, หวาน, เช่น ใจมอน = ใจหวาน, ใจดี.
มอนไข่
หมายถึง น. ชื่อกล้วยไม้ชนิด Dendrobium thyrsiflorum Rchb.f. ในวงศ์ Orchidaceae ดอกขาว ปากเหลือง.
มอบ
หมายถึง ก. ทำให้แน่นหรือให้เรียบด้วยการหุ้มหรือขลิบตามริม เช่น มอบปากกระทง.
น. ไม้ที่ตีเป็นขอบตามแนวเพดานห้องทั้ง ๔ ด้านเพื่อให้ดูเรียบร้อยหรือเพื่อทับรอยต่อตอนมุมที่ฝาเรือน ๒ ด้านมาบรรจบกัน หรือไม้ที่ตีประกบด้านนอกของกราบเรือทั้ง ๒ ด้าน เรียกว่า ไม้มอบ.
มอบ
หมายถึง ก. เวนให้ เช่น มอบราชสมบัติ, สละให้ เช่น มอบกายถวายชีวิต มอบชีวิตเป็นราชพลี, ยกให้ เช่น มอบทรัพย์สมบัติ, ให้ไว้ เช่น มอบเงินให้เป็นค่าอาหารกลางวันแก่เด็กนักเรียน.
มอบ
หมายถึง น. เครื่องสานสำหรับสวมปากวัวปากควายเพื่อกันไม่ให้กินต้นกล้าและสวมปากม้าเพื่อกันม้ากัด.
มอบฉันทะ
หมายถึง ก. มอบธุระไว้ด้วยความไว้วางใจ, ยินยอมให้ทำแทนโดยมีหลักฐาน.
มอบตัว
หมายถึง ก. นำเด็กนักเรียนไปมอบให้อยู่ในความปกครองของโรงเรียน เช่น มอบตัวนักเรียน, ยอมตัวให้อยู่ในความควบคุมของเจ้าหน้าที่เพื่อสู้คดี เช่น ผู้ร้ายเข้ามอบตัว.
มอบหมาย
หมายถึง ก. กำชับสั่งเสีย เช่น มอบหมายการงาน, กะให้, กำหนดให้, เช่น มอบหมายหน้าที่ให้แต่ละคนรับผิดชอบ.
มอบอำนาจ
หมายถึง (กฎ) ก. มอบหมายให้มีอำนาจจัดการหรือทำการแทน.
มอม
หมายถึง น. เรียกรูปสัตว์ในนิยายที่มักสักตามร่างกาย ส่วนใหญ่เป็นรูปสิงห์.
มอม
หมายถึง ว. เปื้อนด้วยสีมัว ๆ ดำ ๆ เช่น หน้ามอม.
ก. ทำให้เปื้อนด้วยสีมัว ๆ ดำ ๆ เช่น มอมหน้า; ทำให้เสียชื่อเสียง, ทำให้มัวหมอง; ทำให้เสียสติด้วยของมึนเมามีเหล้าเป็นต้น เช่น มอมเหล้า มอมกัญชา.
มอมหน้า,มอมหน้ามอมตา
หมายถึง ก. เอามินหม้อเป็นต้นละเลงบนหน้าเพื่อไม่ให้คนอื่นจำหน้าได้.
มอมเมา
หมายถึง ก. ทำให้หลงผิด, ทำให้หมกมุ่นในทางที่ผิด.
มอมเหล้า
หมายถึง ก. ล่อให้กินเหล้าจนเมาครองสติไม่ได้.
มอมแมม
หมายถึง ว. เปื้อนเปรอะ, สกปรก, เช่น เนื้อตัวมอมแมม.
มอระกู่
หมายถึง น. หม้อสูบยาของชาวอาหรับ. (ช.).
มอร์ฟีน
หมายถึง น. สารประกอบอินทรีย์ประเภทแอลคาลอยด์ มีสูตร C17H19O3N ลักษณะเป็นผลึกสีขาว หลอมละลายที่ ๒๕๔ °ซ. มีในฝิ่น เป็นยาเสพติดอย่างแรง ทางแพทย์ใช้เกลือไฮโดรคลอไรด์หรือเกลือแอซีเทต หรือเกลือซัลเฟตของมอร์ฟีนเป็นยาระงับความปวด. (อ. morphine).
มอลโทส
หมายถึง (วิทยา) น. นํ้าตาลชนิดหนึ่งประเภทไดแซ็กคาไรด์ ลักษณะเป็นของแข็งสีขาว หลอมละลายที่ ๑๖๐-๑๖๕ °ซ. องค์ประกอบเป็นกลูโคส ๒ โมเลกุลเชื่อมกัน เกิดขึ้นเนื่องจากเอนไซม์ไดแอสเทส ซึ่งมีในข้าวมอลต์ ทำปฏิกิริยากับแป้ง มีรสหวานน้อยกว่านํ้าตาลทราย. (อ. maltose).
มอหมึก
หมายถึง ว. สีขาวเจือดำ.
มอเตอร์
หมายถึง น. กลอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับแปลงพลังงานรูปอื่นให้เป็นพลังงานกล โดยทั่วไปมักหมายถึงกลอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับแปลงพลังงานไฟฟ้าให้เป็นพลังงานกล. (อ. motor).
มอเตอร์ไซค์
หมายถึง (ปาก) น. จักรยานยนต์, รถที่มีล้อ ๒ ล้อเหมือนกับรถจักรยาน ขับเคลื่อนด้วยกำลังเครื่องยนต์, รถเครื่อง ก็ว่า.
มะ
หมายถึง น. นาย (ใช้นำหน้าชื่อคน). (ต.).
มะ
หมายถึง คำนำหน้าต้นไม้หรือผลไม้บางอย่าง กร่อนมาจากคำ “หมาก” โบราณแปลว่า ลูกไม้, ผลไม้.
มะกรูด
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Citrus hystrix DC. ในวงศ์ Rutaceae ผลขรุขระ รสเปรี้ยว ผิวและใบมีกลิ่นหอมฉุน ใช้แต่งกลิ่นและรสอาหาร ใช้ทำยาได้.
มะกล่ำ
หมายถึง น. ชื่อพรรณไม้ ๓ ชนิดในวงศ์ Leguminosae คือ มะกลํ่าตาช้าง หรือ มะกลํ่าต้น (Adenanthera pavonina L.) เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่ ฝักแก่บิดเป็นวง เมล็ดแข็งสีแดง ใช้ทำยาได้, พายัพเรียก กํ่าต้น; มะกลํ่าตาหนู หรือ มะกลํ่าเครือ (Abrus precatorius L.) เป็นไม้เถา ฝักแก่ไม่บิด เมล็ดสีแดงจุดดำ มีพิษ รากและใบใช้ทำยาได้, พายัพเรียก กํ่าเคือ; อีกชนิดหนึ่งคือ มะกล่ำเผือก (A. fruticolosus Wall. ex Wight et Arnu.) คล้ายมะกล่ำตาหนูแต่เมล็ดสีขาว.
มะกอก
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Spondias pinnata (L.f.) Kurz ในวงศ์ Anacardiaceae ใบอ่อนมีรสเปรี้ยว ใช้เป็นผักดิบ ผลขนาดลูกหมากดิบ เมื่อสุกมีรสเปรี้ยวเจือฝาด ใช้ปรุงอาหาร รากและเมล็ดใช้ทำยาได้, มะกอกบ้าน หรือ มะกอกป่า ก็เรียก.
มะกอกน้ำ
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Elaeocarpus hygrophilus Kurz ในวงศ์ Elaeocarpaceae มักขึ้นริมนํ้า ผลเล็กรี รสเปรี้ยวฝาด ใช้ดองเป็นอาหาร.
มะกอกบ้าน,มะกอกป่า
หมายถึง ดู มะกอก.
มะกอกฝรั่ง
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Spondias cytherea Sonn. ในวงศ์ Anacardiaceae ผลใหญ่ เนื้อหนากรอบ กินดิบ ๆ ได้.
มะกอกพราน
หมายถึง ดู กระเบียน (๒).
มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก
หมายถึง (สำ) ก. พูดจาตลบตะแลงพลิกแพลงไปมาจนจับคำพูดไม่ทัน.
น. คนกลับกลอก.
มะกะโรนี
หมายถึง น. ชื่ออาหารชนิดหนึ่ง ทำจากแป้งสาลีเป็นเส้นกลวงยาวหรือเป็นรูปอื่น ๆ เวลาจะนำมาปรุงต้องต้มให้สุก มักใช้ผัดหรือทำแกงจืด, มักกะโรนี ก็เรียก. (อ. macaroni).
มะกา
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Bridelia ovata Decne. ในวงศ์ Euphorbiaceae ใบใช้ทำยาได้.
มะก่อง
หมายถึง ดู ค้างคาว ๒ (๑).
มะขวิด
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Feronia limonia (L.) Swing. ในวงศ์ Rutaceae ต้นและกิ่งมีหนาม ผลกลม เปลือกแข็ง กินได้ ยางใช้ทำยาได้.
มะขาม
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Tamarindus indica L. ในวงศ์ Leguminosae ฝักมีรสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหารและทำยาได้, พันธุ์ฝักแบนใหญ่เรียก มะขามกระดาน, พันธุ์ฝักเล็กเรียก มะขามขี้แมว, พันธุ์ฝักมีรสหวานเรียก มะขามหวาน.
มะขามคราบหมู
หมายถึง น. มะขามฝักที่จวนจะแก่.
มะขามป้อม
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Phyllanthus emblica L. ในวงศ์ Euphorbiaceae ผลกลม รสเปรี้ยวฝาด เมล็ดแข็ง ผลใช้ทำยาได้.
มะขามเทศ
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth. ในวงศ์ Leguminosae ลำต้นและกิ่งมีหนาม ฝักกินได้.
มะขามเปียก
หมายถึง น. เนื้อมะขามเปรี้ยวที่แก่เกราะ นำมาปั้นเป็นก้อนเก็บไว้ใช้ปรุงอาหาร.
มะข่วง
หมายถึง (ถิ่น-พายัพ) น. ต้นกำจัด. (ดู กำจัด ๑).
มะคะ
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Cynometra ramiflora L. ในวงศ์ Leguminosae ใบอ่อนสีขาว ใบแก่สีเขียวแก่ ผลแข็ง.
มะคังแดง
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Gardenia erythroclada Kurz ในวงศ์ Rubiaceae ลำต้นมีหนาม เปลือกสีแดง ใช้ทำยาได้.
มะคำดีควาย
หมายถึง ดู ประคำดีควาย.
มะคำไก่
หมายถึง ดู ประคำไก่.
มะค่า
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Afzelia xylocarpa Craib ในวงศ์ Leguminosae ใบคล้ายใบประดู่ ฝักแบน หนา แข็ง เนื้อไม้สีนํ้าตาลอมแดง ใช้ในการก่อสร้าง, มะค่าโมง หรือ มะค่าใหญ่ ก็เรียก.
มะค่าหนาม
หมายถึง ดู มะค่าแต้.
มะค่าแต้
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Sindora siamensis Teijsm. ex Miq. ในวงศ์ Leguminosae ใบเป็นใบประกอบ ใบย่อยคู่ปลายใหญ่กว่าคู่อื่น ฝักแบนค่อนข้างบาง มีหนามแหลมทั้ง ๒ ด้าน เนื้อไม้สีนํ้าตาลเข้ม, มะค่าหนาม ก็เรียก, อีสานเรียก แต้.
มะค่าโมง,มะค่าใหญ่
หมายถึง ดู มะค่า.
มะงัน
หมายถึง ดู กะอวม.
มะงั่ว
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Citrus ichangensis Swing. ในวงศ์ Rutaceae ผลคล้ายส้มโอ รสเปรี้ยวจัด ใช้ประสมกับขมิ้นเพื่อย้อมผ้า.
มะงุมมะงาหรา
หมายถึง [-หฺรา] ก. เที่ยวป่า เช่น ก็จะพาดวงใจไคลคลา ไปมะงุมมะงาหราสำราญ. (อิเหนา). (ช.); (ปาก) อาการที่ดั้นด้นไปโดยไม่รู้ทิศทาง, โดยปริยายหมายถึงงุ่มง่าม.
มะซัก
หมายถึง ดู ประคำดีควาย.
มะซาง
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Madhuca pierrei (Williams) Lam ในวงศ์ Sapotaceae ผลขนาดหมากดิบ สีเขียว มียางมาก รสหวานเย็น.
มะซ่าน
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Dillenia aurea Smith ในวงศ์ Dilleniaceae ผลเป็นพู มีเมือกมาก.
มะดะขี้นก
หมายถึง ดู พะวา.
มะดัน
หมายถึง น. ชื่อไม้ต้นชนิด Garcinia schomburgkiana Pierre ในวงศ์ Guttiferae ผลสีเขียว รสเปรี้ยวจัด กิ่งอ่อนใช้ทำยาได้เรียก รกมะดัน.
มะดา
หมายถึง น. ดวงตา. (ช. มะตา).
มะดีหวี
หมายถึง น. มะเดหวี.
