นมพิจิตร
หมายถึง น. (๑) ชื่อพืชอิงอาศัยชนิด Hoya parasitica Wall. ในวงศ์ Asclepiadaceae ใบรี หนา ดอกสีขาวกลางดอกสีม่วง กลิ่นหอม ทุกส่วนมียางขาวคล้ายน้ำนม, นมตำเรีย หรือ นมตำเลีย ก็เรียก. (๒) ชื่อไม้เถาชนิด Trichosanthes cucumerina L. ในวงศ์ Cucurbitaceae ผลมีรสขม ใช้ทำยาได้, บวบขม ก็เรียก.
นมวัว
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Anomianthus dulcis J. Sinclair ในวงศ์ Annonaceae ผลสุกสีแดงอมส้ม รสเปรี้ยว ๆ หวาน ๆ.
นมสวรรค์
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มขนาดเล็กชนิด Clerodendrum paniculatum L. ในวงศ์ Labiatae ขึ้นตามที่ชุ่มชื้น ที่โคนใบมีต่อมนูนหลายต่อม ดอกสีแดงอมส้ม ออกเป็นช่อตามยอด ผลเล็ก มี ๔ พู ใช้ทำยาได้, พนมสวรรค์ ก็เรียก.
นมสาว
หมายถึง น. ชื่อขนมชนิดหนึ่งทำด้วยแป้งถั่วหรือแป้งเท้ายายม่อมกวนจนใส ไส้ทำด้วยถั่วเขียวกวนปั้นเป็นก้อนกลม ห่อด้วยใบตองสด รูปอย่างขนมเทียน เรียกว่า ขนมเทียนนมสาว.
นมสาว
หมายถึง น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวชนิด Trochus maculatus ในวงศ์ Trochidae เปลือกม้วนเป็นวง ฐานเปลือกใหญ่ ปลายแหลม ขนาดเล็กกว่าหอยนมนาง เมื่อขัดผิวเปลือกออกจะเห็นเป็นมุก ใช้ทำเป็นเครื่องประดับ.
นมหนู
หมายถึง น. ส่วนของปืนที่สวมแก๊ปเพื่อให้ประกายเข้าไปเผาดินปืนข้างใน; ส่วนของเครื่องใช้เป็นปุ่มมีรูเพื่อให้ฉีดนํ้ามันออกมา เช่น นมหนูตะเกียง นมหนูเครื่องยนต์.
นมักการ
หมายถึง น. การแสดงความอ่อนน้อมด้วยการกราบไหว้; คำที่ใช้ขึ้นต้นและลงท้ายจดหมายที่มีไปถึงพระภิกษุสามเณร. (ป. นมกฺการ; ส. นมสฺการ).
นมัสการ
หมายถึง น. การแสดงความอ่อนน้อมด้วยการกราบไหว้; คำที่ใช้ขึ้นต้นและลงท้ายจดหมายที่มีไปถึงพระภิกษุสามเณร. (ป. นมกฺการ; ส. นมสฺการ).
นมาซ
หมายถึง น. พิธีกรรมเกี่ยวกับการนมัสการในศาสนาอิสลาม เพื่อชำระจิตใจให้บริสุทธิ์ ปฏิบัติวันละ ๕ เวลา, ละหมาด ก็เรียก.
นมแมว
หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มรอเลื้อยชนิด Rauwenhoffia siamensis Scheff. ในวงศ์ Annonaceae ดอกสีนํ้าตาลอ่อนเกือบนวล ออกเดี่ยว ๆ ตามง่ามใบ บานเวลาเย็น กลิ่นหอม ผลสุกกินได้.
นมไม้
หมายถึง น. ไม้ทำเป็นรูปนม ๒ เต้า สำหรับหนุนหลังแก้เมื่อยเป็นต้น.
นย,นย-,นยะ
หมายถึง [นะยะ-] น. เค้าความที่ส่อให้เข้าใจเอาเอง. (ป., ส.).
นยนะ,นยนา
หมายถึง [นะยะ-] น. ดวงตา. (ป., ส.).
นยักษ์
หมายถึง [นะยัก] (แบบ) ว. ตํ่าต้อย, เลว. (ส.).
นร,นร-
หมายถึง [นอระ-] น. คน, ชาย, เพศหญิงใช้ว่า นรี หรือ นารี, นิยมใช้เป็นคำหน้าสมาส เช่น นรเทพ นรสิงห์. (ป., ส.).
นรก
หมายถึง [นะ-] น. แดนหรือภูมิที่เชื่อกันว่าผู้ทำบาปจะต้องไปเกิดและถูกลงโทษ, โดยปริยายหมายถึงแดนที่มีแต่ความทุกข์ทรมาน. (ป., ส.).
นรกจกเปรต
หมายถึง น. คนที่เหี้ยมโหด คล้ายกับเปรตมาจากนรก.
นรกานต์
หมายถึง [นะระ-] น. นรก. (ป. นรก + อนฺต).
นรการ
หมายถึง [นอระกาน, นะระกาน] น. ช้างสีดอ, ช้างตัวผู้ มีงาสั้น.
นรชาติ
หมายถึง น. คน, หมู่คน.
นรพยัคฆ์
หมายถึง [นอระ-] น. สมิงมิ่งชาย คือ คนเก่งกาจราวกับเสือ. (ป.).
นรสิงห์,นรสีห์
หมายถึง [นอระ-] น. คนปานสิงห์, นักรบผู้มหาโยธิน. (ส., ป.).
นรา
หมายถึง (กลอน) น. คน.
นรากร
หมายถึง น. คน, หมู่คน.
นราธิป
หมายถึง [นะราทิบ] (แบบ) น. พระราชา. (นร + อธิป).
นราธิเบนทร์
หมายถึง น. พระมหากษัตริย์. (ส. นร + อธิป + อินฺทฺร; ป. นร + อธิป + อิสฺสร).
นราธิเบศร์
หมายถึง น. พระมหากษัตริย์. (ส. นร + อธิป + อินฺทฺร; ป. นร + อธิป + อิสฺสร).
นรินทร์,นริศ,นริศร,นริศวร
หมายถึง [นะริน, นะริด, นะริดสวน] (แบบ) น. พระราชา. (ส. นร + อินฺทฺร, นร + อีศ, นร + อีศฺร, นร + อีศฺวร).
นรี
หมายถึง [นะรี] (แบบ) น. นาง. (ส.).
นรีเวชวิทยา
หมายถึง [-เวดวิดทะยา] น. วิชาว่าด้วยโรคเกี่ยวกับระบบการสืบพันธุ์ของสตรี.
นรเทพ,นรนาถ,นรนายก,นรบดี,นรบาล,นรราช
หมายถึง [นอระ-] น. พระราชา. (ป., ส.).
นรเศรษฐ์
หมายถึง [นอระ-] น. คนประเสริฐ; พระราชา. (ส.).
นฤ
หมายถึง [นะรึ-] ว. ไม่มี, ออก, มักใช้นำหน้าศัพท์อื่น เช่น นฤมล ว่า ไม่มีมลทิน, นฤโฆษ ว่า ดังออก. (คำนี้เขียนแผลงมาจาก นิ ในบาลี ซึ่งสันสกฤต เป็น นิสฺ).
นฤ-
หมายถึง [นะรึ-] ว. ไม่มี, ออก, มักใช้นำหน้าศัพท์อื่น เช่น นฤมล ว่า ไม่มีมลทิน, นฤโฆษ ว่า ดังออก. (คำนี้เขียนแผลงมาจาก นิ ในบาลี ซึ่งสันสกฤต เป็น นิสฺ).
นฤ,นฤ-
หมายถึง [นะรึ-] น. คน (ใช้นำหน้าคำอื่น). (ส.).
นฤคหิต
หมายถึง [นะรึคะหิด] (โบ) น. ชื่อเครื่องหมายรูปดังนี้
ํ, นิคหิต หรือ หยาดนํ้าค้าง ก็เรียก. (ส. นิคฺฤหีต; ป. นิคฺคหีต). (ดู นิคหิต).
นฤดม
หมายถึง ว. เลิศชายหรือแข็งแรงที่สุด. (ส.).
นฤตย,นฤตย-,นฤตย์
หมายถึง [นะริดตะยะ-, นะริด] น. การระบำ, การฟ้อนรำ, การเต้นรำ. (ส.).
นฤตยศาลา
หมายถึง น. ห้องเต้นรำ. (ส.).
นฤตยศาสตร์
หมายถึง น. วิทยาหรือศิลปะแห่งการระบำ. (ส.).
นฤตยสถาน
หมายถึง น. ที่สำหรับการระบำ. (ส.).
นฤนาท
หมายถึง [นะรึนาด] (แบบ) น. ความกึกก้อง; การบันลือ.
นฤบดี
หมายถึง น. พระราชา. (ส.).
นฤบาล
หมายถึง น. พระราชา. (ส.).
นฤปนีติ
หมายถึง [-ปะนีติ] น. พระราโชบาย. (ส.).
นฤปะ
หมายถึง น. ผู้ปกครอง, พระราชา.
นฤปัตนี
หมายถึง [-ปัดตะนี] น. พระราชินี. (ส.).
นฤปเวศม์
หมายถึง [-ปะเวด] น. ราชสำนัก; ศาล. (ส.).
นฤพาน
หมายถึง [นะรึ-] น. ความดับกิเลสและกองทุกข์.
(โบ) ก. ตาย (ใช้แก่พระมหากษัตริย์) เช่น ครั้งนั้นสมเด็จพระรามาธิบดีเจ้าเสด็จนฤพาน. (พงศ. กรุงเก่า). (ส. นิรฺวาณ; ป. นิพฺพาน).
นฤมล
หมายถึง [นะรึมน] ว. ไม่มีมลทิน.
น. นาง.
นฤมาณ
หมายถึง [นะรึ-] (แบบ) น. การสร้าง, การแปลง, การทำ, การวัดส่วน. (ส. นิรฺมาณ).
นฤมิต
หมายถึง [นะรึ-] ก. สร้าง, แปลง, ทำ. (ส. นิรฺมิต; ป. นิมฺมิต).
นฤเทพ
หมายถึง น. พระราชา. (ส.).
นฤเบศ
หมายถึง น. พระราชา.
นฤโฆษ
หมายถึง [นะรึโคด] (แบบ) ก. ดังออก, กึกก้อง. (ส.).
นลาฏ
หมายถึง [นะลาด] (ราชา) น. หน้าผาก. (ป.; ส. ลลาฏ).
นลิน
หมายถึง [นะลิน] (แบบ) น. ดอกบัว. (ป., ส.).
นลินี
หมายถึง [นะ-] (แบบ) น. หมู่บัว, สระบัว. (ป., ส.).
นว,นว- ,นว-
หมายถึง [นะวะ-] ว. ใหม่ (ใช้เป็นคำหน้าสมาส). (ป., ส.).
นว,นว- ,นว-
หมายถึง [นะวะ-] ว. เก้า, จำนวน ๙, (ใช้เป็นคำหน้าสมาส). (ป.; ส. นวนฺ).
นวก,นวก-,นวก-
หมายถึง [นะวะกะ-] น. หมวด ๙ หมายความว่า วัตถุอันมีจำนวน ๙ ทุกอย่าง เช่น รัตนะ ๙ คำสอนของพระศาสดา ๙ พุทธคุณ ๙ เอามารวมไว้ในหมวดนั้น เรียกว่า นวก เช่น นวกนิบาต. (ป.).
นวก,นวก-,นวก-,นวกะ
หมายถึง [นะวะกะ-] น. ผู้ใหม่, ผู้อ่อน. (ป.).
ว. ใหม่, อ่อน, เช่น พระนวกะ นวกภูมิ.
นวกภูมิ
หมายถึง [นะวะกะพูม] น. ขั้นหรือชั้นแห่งผู้ใหม่, ในคณะสงฆ์หมายถึงภิกษุที่มีพรรษาต่ำกว่า ๕, ภิกษุจัดเป็น ๓ ชั้น ชั้นต้น คือ นวกภูมิ (ชั้นใหม่), ชั้นกลาง คือ มัชฌิมภูมิ มีพรรษาตั้งแต่ ๕ ถึง ๙, และ ชั้นสูง คือ เถรภูมิ (ชั้นพระเถระ) มีพรรษาตั้งแต่ ๑๐ ขึ้นไป. (ป.).
นวกรรม,นวการ,นวกิจ
หมายถึง น. การก่อสร้าง.
นวกรรมิก
หมายถึง น. ผู้ดูแลการก่อสร้าง. (ส.; ป. นวกมฺมิก).
นวครหะ,นวเคราะห์
หมายถึง [-คฺระหะ, -เคฺราะ] น. นพเคราะห์, ดาวพระเคราะห์ทั้ง ๙ คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร พุธ เสาร์ พฤหัสบดี ราหู ศุกร์ เกตุ. (ส.).
นวคุณ
หมายถึง น. นพคุณ. (ป.).
นวชาต
หมายถึง ว. ใหม่. (ส.).
นวด
หมายถึง ก. ใช้มือบีบหรือกดเพื่อให้คลายจากความปวดเมื่อยหรือเมื่อยขบ.
นวดข้าว
หมายถึง ก. ใช้วัวควายหรือคนยํ่ารวงข้าวให้เมล็ดหลุดจากรวง.
นวดฟั้น
หมายถึง ก. บีบขยำให้หายปวดเมื่อยหรือเมื่อยขบ.
นวดแป้ง
หมายถึง ก. ขยำแป้งให้เข้ากัน.
นวทวาร
หมายถึง น. ช่องทั้ง ๙ แห่งร่างกาย คือ ตา ๒ หู ๒ จมูก ๒ ปาก ๑ ทวารเบา ๑ ทวารหนัก ๑; ร่างกาย. (ส.).
นวนิต
หมายถึง น. นพนิต, เนยข้นชนิดหนึ่ง. (ชาวอินเดียเรียกว่า ghee). (ป., ส.).
นวนิยาย
หมายถึง น. บันเทิงคดีร้อยแก้วขนาดยาวรูปแบบหนึ่ง มีตัวละคร โครงเรื่อง เหตุการณ์ในเรื่อง และสถานที่ ที่ทำให้เนื้อเรื่องมีความสมจริง เช่น เรื่องหญิงคนชั่ว ของ ก. สุรางคนางค์ เรื่องผู้ชนะสิบทิศ ของ ยาขอบ เรื่องสี่แผ่นดิน ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เรื่องเรือมนุษย์ ของ กฤษณา อโศกสิน, ถ้ามีขนาดสั้น เรียกว่า นวนิยายขนาดสั้น เช่น เรื่องดรรชนีนาง ของ อิงอร เรื่องสร้อยทอง ของ นิมิต ภูมิถาวร.
นวปฎล
หมายถึง [นะวะปะดน] ว. นพปฎล, มีเพดาน ๙ ชั้น หมายความถึง เศวตฉัตร. (ป.).
นวพธู
หมายถึง น. ลูกสะใภ้. (ส.).
นวม
หมายถึง น. สิ่งที่มีของอ่อนนุ่มอยู่ข้างใน เพื่อให้ความอบอุ่นหรือเพื่อป้องกันการเสียดสี การกดดัน การกระทบกระทั่งเป็นต้น เช่น เสื้อนวม เกราะนวม นวมคอ, เรียกผ้าห่มนอนที่มีลักษณะเช่นนั้นว่า ผ้านวม, เรียกกานํ้าที่มีนวมหุ้มเพื่อเก็บความร้อนไว้ได้นานว่า กานวม, เรียกปี่พาทย์ที่ตีด้วยไม้พันด้วยนวมว่า ปี่พาทย์ไม้นวม.
นวม,นวม-,นวม-
หมายถึง [นะวะมะ-] (แบบ) ว. ที่ ๙ เช่น นวมสุรทิน = วันที่ ๙. (ป.).
นวมี
หมายถึง [นะวะมี] (แบบ) ว. ที่ ๙ เช่น นวมีดิถี = วัน ๙ คํ่า. (ป.).
นวมุข
หมายถึง น. นวทวาร. (ส.).
นวย
หมายถึง ก. เยื้องกราย, กรีดกราย; น้อม เช่น คิดคิ้วคำนวณนวย คือธนูอันก่งยง. (สมุทรโฆษ).
นวยนาด
หมายถึง ก. เยื้องกราย, กรีดกราย; ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง. (เงาะป่า).
นวรัตน์
หมายถึง น. นพรัตน์, แก้ว ๙ อย่าง คือ เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน นิล มุกดา เพทาย ไพฑูรย์, เนาวรัตน์ ก็ว่า. (ส.).
นวล
หมายถึง ว. สีขาวปนเหลืองเล็กน้อย; ผ่องเป็นยองใย, งามผุดผ่อง, เช่น ผิวนวล.
น. ผงแป้งที่โรยบนก้อนแป้งเวลานวดหรือปั้นเพื่อไม่ให้ติดมือติดภาชนะเป็นต้น; ละอองสีขาวบนผิวผลไม้หรือใบไม้บางชนิดแสดงว่าแก่จัด เช่น นวลมะม่วง นวลแตง นวลใบตอง.
นวลจันทร์
หมายถึง น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Cirrhinu microlepis ในวงศ์ Cyprinidae ลำตัวยาวเรียว แบนข้างเล็กน้อย ตาเล็ก ปากเล็กอยู่ตํ่าที่ปลายหัว ไม่มีหนวด เกล็ดเล็ก เฉพาะในแนวเส้นข้างตัวมีประมาณ ๖๐ เกล็ด ลำตัวด้านหลังสีนํ้าตาลเทา ข้างท้องสีขาว ปลายครีบหลังและครีบท้องสีชมพู อาศัยตามลำนํ้าในเขตที่ลุ่มภาคกลางไปจนถึงแม่นํ้าโขง ขนาดยาวได้ถึง ๖๕ เซนติเมตร.
นวลจันทร์ทะเล
หมายถึง น. ชื่อปลาทะเลหรือน้ำกร่อยชนิด Chanos chanos ในวงศ์ Chanidae ลำตัวยาวเพรียว แบนข้างเล็กน้อย หัวหลิม ตาโต ครีบหลังมีครีบเดียวตั้งอยู่ในแนวกลางตัว ครีบหางเป็นแฉกลึก เกล็ดทั่วตัวมีสีเงิน ขนาดยาวได้ถึง ๑.๕ เมตร อยู่ในน้ำจืดได้, ชะลิน หรือ ทูน้ำจืด ก็เรียก.
นวลน้อย
หมายถึง น. ชื่อหญ้าชนิด Zoysia matrella (L.) Merr. ในวงศ์ Gramineae ใช้เป็นหญ้าสนาม.
นวลระหง
หมายถึง ว. มีรูปทรงงาม.
นวลลออ
หมายถึง ว. ผุดผ่อง, งามดี.
นวลละออง
หมายถึง ว. ผุดผ่องเป็นยองใย.
นวลหง
หมายถึง [นวนละหง] ว. มีสีเนื้อนวลงาม.
นววิธ
หมายถึง [-วิด] ว. ๙ ประการ, ๙ อย่าง. (ป.).
นวอรหาทิคุณ,นวารหาทิคุณ
หมายถึง [นะวะอะระหาทิคุน, นะวาระหาทิคุน] น. คุณพระพุทธเจ้า ๙ ประการ มีบท อรหํ เป็นต้น. (พูดเลือนมาเป็น นวหรคุณ).
นวังคสัตถุศาสน์
หมายถึง [นะวังคะสัดถุสาด] น. คำสอนของพระศาสดา คือ พระพุทธเจ้า มีองค์ ๙ คือ สุตตะ เคยยะ เวยยากรณะ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก อัพภูตธรรม เวทัลละ. (ป.).
นวัตกรรม
หมายถึง น. สิ่งที่ทำขึ้นใหม่หรือแปลกจากเดิมซึ่งอาจจะเป็นความคิด วิธีการ หรืออุปกรณ์ เป็นต้น. (ป. นวต + ส. กรฺม; อ. innovation).
นวาระ
หมายถึง [นะวาระ] น. กุหลาบ. (ช.).
นวโกวาท
หมายถึง [นะวะโกวาด] น. โอวาทเพื่อผู้บวชใหม่. (ป.).
นวโลหะ
หมายถึง น. โลหะ ๙ ชนิด คือ เหล็ก ๑ ปรอท ๑ ทองแดง ๑ เงิน ๑ และทองคำ ๑ เพียงนี้เรียกว่า เบญจโลหะ, ถ้าเติมอีก ๒ ชนิด คือ เจ้า ๑ (เป็นคำตัดมาจาก “เจ้านํ้าเงิน” ว่า เป็นแร่ชนิดหนึ่ง สีเขียวเป็นสีนํ้าเงิน) และสังกะสี ๑ เรียกว่า สัตโลหะ, ถ้าเติมอีก ๒ ชนิด คือ ชิน ๑ และบริสุทธิ์ ๑ (คือทองแดงบริสุทธิ์) เรียกว่า นวโลหะ. (ตำราสร้างพระพุทธรูป).
นหาดก
หมายถึง [นะหาดก] น. ผู้อาบแล้ว, ผู้ล้างแล้ว, คำบัญญัติในลัทธิพราหมณ์สำหรับเรียกผู้ใหญ่ในวรรณะ เช่น พราหมณ์ผู้ได้กระทำพิธีอาบนํ้า ซึ่งจำต้องกระทำเมื่อเสร็จกิจศึกษาจากสำนักอาจารย์ และตั้งต้นเป็นผู้ครองเรือน (คฤหัสถ์ คือ ผู้มีภรรยาและครอบครัว), ในพระพุทธศาสนา หมายเอาท่านที่ชำระกิเลสมลทินสิ้นแล้ว. (ป. นหาตก; ส. สฺนาตก).
