ด้านรี
หมายถึง น. ด้านข้างของเรือนฝากระดานหรือโบสถ์ วิหาร.
ด้านสกัด
หมายถึง น. ด้านหัวหรือด้านท้ายของเรือนฝากระดาน, ถ้าเป็นด้านหัวหรือด้านท้ายของโบสถ์วิหาร เรียกว่า ด้านหุ้มกลอง.
ด้านหน้า
หมายถึง ก. ดื้อเข้าไปหาโดยไม่รู้สึกอาย.
ด้านไม้
หมายถึง ก. ถูกตีมากจนชินเลยไม่รู้จักหลาบจำ.
ด้าม
หมายถึง น. ส่วนของสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ใช้ถือใช้จับ เช่น ด้ามมีด ด้ามขวาน, ลักษณนามเรียกของบางอย่างที่มีลักษณะเช่นนั้นว่า ด้าม เช่น ปากกาด้ามหนึ่ง ปากกา ๒ ด้าม; ต้น, ทาง, เช่น โดยด้ามอาทิสวคนธ์. (ม. คำหลวง จุลพน), ผู้เผด็จด้ามตัณหา. (ม. คำหลวง ฉกษัตริย์), โดยด้ามอาทิทศธรรมสนท้าว. (ม. คำหลวง นครกัณฑ์), แลราชผู้มีอยู่ในด้ามมารคธรรม. (ม. คำหลวง นครกัณฑ์).
ด้ามจิ้ว
หมายถึง น. ชื่อพัดชนิดหนึ่งที่คลี่ได้พับได้อย่างพัดจีน.
ด้าย
หมายถึง น. สิ่งที่ทำด้วยใยเป็นต้นว่าใยฝ้าย ปั่นเป็นเส้นสำหรับเย็บ ถัก หรือทอผ้าเป็นต้น.
ด้ายซัง
หมายถึง น. ด้ายทอที่ตัดจากผ้าทิ้งอยู่ในหูก.
ด้ายดิบ
หมายถึง น. ด้ายที่ยังไม่ได้ฟอก.
ด้าว
หมายถึง น. แดน, ประเทศ, เช่น คนต่างด้าว; ด้าน เช่น ด้าวท้าย ว่า ด้านท้าย.
ด้ำ
หมายถึง (โบ; กลอน) น. ด้าม.
ด้ำ
หมายถึง น. ผีเรือน.
เด
หมายถึง ว. มาก ๆ, มักใช้ประกอบกับคำ เหลือ ว่า เหลือเด คือ เหลือมาก ๆ.
เดก
หมายถึง ว. กระเดก, โยก, โคลง.
เดกซ์โทรส
หมายถึง [-โทฺรด] น. กลูโคส. (อ. dextrose).
เดคากรัม
หมายถึง [-กฺรำ] น. ชื่อมาตราชั่งตามวิธีเมตริก มีอัตราเท่ากับ ๑๐ กรัม, อักษรย่อว่า ดคก. (อ. decagramme).
เดคาลิตร
หมายถึง น. ชื่อมาตราตวงตามวิธีเมตริก มีอัตราเท่ากับ ๑๐ ลิตร, อักษรย่อว่า ดคล. (อ. decalitre).
เดคาเมตร
หมายถึง น. ชื่อมาตราวัดตามวิธีเมตริก มีอัตราเท่ากับ ๑๐ เมตร, อักษรย่อว่า ดคม. (อ. decametre).
เดช,เดชะ
หมายถึง [เดด] (แบบ) น. อำนาจ; ความร้อน, ไฟ. (ป. เตช; ส. เตชสฺ).
เดชน์,เดชนะ
หมายถึง [เดด, เดชะนะ] (แบบ) น. ลูกศร. (ป., ส.).
เดซิกรัม
หมายถึง [-กฺรำ] น. ชื่อมาตราชั่งตามวิธีเมตริก มีอัตราเท่ากับ ๑ ใน ๑๐ ของกรัม, อักษรย่อว่า ดก. (อ. decigramme).
เดซิลิตร
หมายถึง น. ชื่อมาตราตวงตามวิธีเมตริก มีอัตราเท่ากับ ๑ ใน ๑๐ ของลิตร, อักษรย่อว่า ดล. (อ. decilitre).
เดซิเมตร
หมายถึง น. ชื่อมาตราวัดตามวิธีเมตริก มีอัตราเท่ากับ ๑ ใน ๑๐ ของเมตร, อักษรย่อว่า ดม. (อ. decimetre).
เดน
หมายถึง น. ของเหลือที่ไม่ต้องการแล้ว เช่น คนกินเดน, โดยปริยายหมายถึงสิ่งที่เหลือเลือกแล้ว ทิ้งแล้ว ไม่ต้องการแล้วเป็นต้น เช่น ผลไม้เดนเลือก.
เดนตาย
หมายถึง (ปาก) ว. ที่รอดตายมาได้ทั้ง ๆ ที่น่าจะตาย.
เดนมาร์ก
หมายถึง [-หฺมาก] น. ชื่อประเทศและชนชาติหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของทวีปยุโรป. (อ. Denmark).
เดรัจฉาน
หมายถึง [-รัดฉาน] น. สัตว์เว้นจากมนุษย์ เช่นหมู หมา วัว ควาย (มักใช้เป็นคำด่า), ใช้ว่า ดิรัจฉาน หรือ เดียรัจฉาน ก็มี.
เดา
หมายถึง ก. คิดคาดเอาเองโดยไม่มีหลักหรือเหตุผล.
เดาสวด
หมายถึง ก. เดาไปอย่างไม่รู้อะไรเลย.
เดาสุ่ม
หมายถึง ก. เดาโดยนึกเอาเองอย่างสุ่มปลา.
เดาะ
หมายถึง ก. โยนสิ่งของขึ้นแล้วเอาไม้หรือมือตีรับให้กระท้อนขึ้น.
ว. ร้าวจวนจะหัก เช่น ไม้คานเดาะ แขนเดาะ; เติมลงนิดหน่อยเพื่อให้คุณภาพเด่นขึ้น เช่น จืดไปเดาะเกลือลงไปหน่อย; (ปาก) โดยปริยายใช้เรียกผู้ที่กำลังจะดี แต่กลับมีข้อบกพร่องเสียกลางคัน, ใช้เป็นคำแทนกริยาหมายความว่า ทำแปลกกว่าธรรมดาสามัญ เช่น ร้อนจะตายเดาะเสื้อสักหลาดเข้าให้.
เดาะ
หมายถึง ว. อาการเดินอย่างกระปรี้กระเปร่า เช่น เดินเดาะเลาะทางมา.
เดาะ
หมายถึง น. นม. (ข.).
เดิน
หมายถึง ก. ยกเท้าก้าวไป; โดยปริยายหมายความว่า เคลื่อนไปด้วยกำลังต่าง ๆ เช่น นาฬิกาเดิน รถเดิน, ทำให้เคลื่อนไหว เช่น เดินเครื่อง, ทำให้เคลื่อนไป เช่น เดินหมากรุก, คล่องไม่ติดขัด เช่น รับประทานอาหารเดิน สมองเดินดี, นำไปส่ง เช่น เดินข่าว เดินหนังสือ เดินหมาย, ประกอบกิจการขนส่ง เช่น เดินรถ เดินเรือ เดินอากาศ. (ข. เฎีร).
เดินขบวน
หมายถึง ก. ยกกันไปเป็นหมู่เป็นพวกเพื่อร้องเรียนเป็นต้น.
เดินคาถา
หมายถึง ก. ว่าคาถาในเทศน์มหาชาติเรื่อยไป.
เดินจักร
หมายถึง ก. เย็บด้วยจักร.
เดินตลาด
หมายถึง ก. วิ่งเต้นจำหน่ายสินค้า, เที่ยวเสาะแสวงหาแหล่งจำหน่ายสินค้า.
เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด
หมายถึง (สำ) ก. ประพฤติตามอย่างผู้ใหญ่ย่อมปลอดภัย.
เดินทอง
หมายถึง ก. ลงทองไปตามเส้นลวดลายหรือตัวหนังสือเป็นต้น เช่น ทำปกแข็งเดินทอง.
เดินทัพ
หมายถึง ก. ยกทัพ, เคลื่อนกองทัพ.
เดินทาง
หมายถึง ก. ไปสู่จุดที่หมายอีกแห่งหนึ่งที่ไกลออกไป.
เดินทุ่ง
หมายถึง ก. ตะลุยไป (ใช้ในการอ่าน แต่ง หรือแปลหนังสือ).
เดินธุระให้
หมายถึง ก. ไปประกอบการงานแทน.
เดินนา
หมายถึง ก. สำรวจนาเพื่อเรียกเก็บภาษีอากร.
เดินป้าย
หมายถึง ก. ส่งหนังสือ.
เดินรถ
หมายถึง ก. ประกอบกิจการขนส่งทางรถ.
เดินสวน
หมายถึง ก. สำรวจสวนเพื่อเรียกเก็บภาษีอากร.
เดินสะพัด
หมายถึง ก. หมุนเวียน, เรียกบัญชีกระแสรายวันว่า บัญชีเดินสะพัด.
เดินสาย
หมายถึง ก. ติดสายไฟฟ้าหรือสายโทรเลขโทรศัพท์เป็นต้น, โดยปริยายหมายถึงอาการที่นักร้องหรือนักแสดงเป็นต้นไปแสดงตามจังหวัดต่าง ๆ.
เดินหน
หมายถึง ก. เดินทางเรื่อยไป เช่น เทวดาเดินหน.
น. ชื่อเทวดาที่อยู่ระหว่างสวรรค์กับพื้นดิน; ชื่อชฎาชนิดหนึ่ง เรียกว่า ชฎาเดินหน.
เดินอากาศ
หมายถึง ก. ประกอบกิจการขนส่งทางอากาศ.
เดินเทียน
หมายถึง ก. เวียนเทียน.
เดินเรือ
หมายถึง ก. ประกอบกิจการขนส่งทางเรือ.
เดินเรื่อง
หมายถึง ก. เริ่มกล่าวเนื้อเรื่องเรื่อยไป; ติดต่อวิ่งเต้นให้เรื่องราวสำเร็จลุล่วงไป.
เดินเส้น
หมายถึง น. วิธีปักแบบหนึ่ง โดยมากใช้ตัดเส้นที่ขอบใบหรือดอก.
เดินเหิน
หมายถึง ก. วิ่งเต้นเพื่อขอความช่วยเหลือ; (ปาก) เดิน.
เดินแต้ม
หมายถึง ก. ใช้ชั้นเชิง.
เดินโต๊ะ
หมายถึง ก. ยกอาหารและเครื่องดื่มมาให้ผู้นั่งโต๊ะกิน.
เดินไหม
หมายถึง ก. เย็บจักรด้วยไหมให้เป็นแนวหรือเป็นขอบ.
เดิม
หมายถึง ว. แรก เช่น แต่เดิม, เก่า เช่น บ้านเดิม พระราชวังเดิม, ก่อน เช่น เหมือนเดิม. (ข. เฎีม ว่า ต้น).
เดิมที
หมายถึง ว. แต่แรกเริ่ม.
เดิมพัน
หมายถึง น. จำนวนเงินหรือทรัพย์สินอื่น ๆ ที่วางไว้เป็นประกันในการได้เสียหรือแพ้ชนะก่อนเล่นการพนัน เช่น วางเดิมพัน เอาชีวิตเป็นเดิมพัน.
เดิ่น
หมายถึง น. เนิน, เทิน, ที่สูง.
เดียง
หมายถึง ก. รู้ เช่น มากูจะไปให้ดลเดียงถนัด. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). (ข. ฎึง).
เดียง
หมายถึง (โบ) ก. ตีลง, ทุบลง, ฟาดลง.
เดียงสา
หมายถึง ว. รู้ผิดรู้ชอบตามปรกติสามัญ (มักใช้ในความปฏิเสธ) เช่น เด็กยังไม่รู้เดียงสา.
เดียด
หมายถึง ก. เกลียด, ริษยา.
เดียดฉันท์
หมายถึง ก. ไม่พอใจด้วย, รังเกียจ, ลำเอียง.
เดียร,เดียระ
หมายถึง [เดียน, เดียระ] (แบบ) น. ฝั่ง. (ป., ส. ตีร).
เดียรดาษ
หมายถึง [เดียระดาด] ว. เกลื่อนกลาด, เกลื่อน, ดื่นดาษ, ดาษเดียร ก็ใช้.
เดียรถีย์
หมายถึง [-ระถี] น. นักบวชภายนอกพระพุทธศาสนาในอินเดียสมัยพุทธกาล. (ส. ตีรฺถิย; ป. ติตฺถิย).
เดียรถ์
หมายถึง [เดียน] (แบบ) น. ท่านํ้า. (ส. ตีรฺถ; ป. ติตฺถ).
เดียรัจฉาน
หมายถึง [-รัดฉาน] น. สัตว์เว้นจากมนุษย์ เช่นหมู หมา วัว ควาย (มักใช้เป็นคำด่า), ใช้ว่า ดิรัจฉาน หรือ เดรัจฉาน ก็มี. (ป. ติรจฺฉาน ว่า ขวาง, ติรจฺฉานคต ว่า สัตว์มีร่างกายเจริญโดยขวาง).
เดียว
หมายถึง ว. หนึ่งเท่านั้นไม่มีอื่นอีก เช่น คนเดียว พันเดียว นิดเดียว.
เดียวกัน
หมายถึง ว. รวมเป็นหนึ่ง ไม่แบ่งแยกกัน เช่น เป็นอันเดียวกัน, เหมือนกัน เช่น หัวอกเดียวกัน ใจเดียวกัน.
เดียวดาย
หมายถึง ว. คนเดียวเท่านั้น, แต่ลำพังผู้เดียว, เช่น อยู่เดียวดาย.
เดียะ
หมายถึง ว. คล่องแคล่ว เช่น ว่าเดียะ ว่าวปักเป้าส่ายเดียะ, อย่างกระชั้นชิดไม่ให้คลาดสายตา เช่น ตามเดียะ.
เดี่ยว
หมายถึง ว. แต่ลำพังตัวโดยไม่มีใครหรืออะไรร่วมด้วย เช่น มาเดี่ยว ทำเดี่ยว ไล่เดี่ยว เทียมเดี่ยว, เรียกการเล่นกีฬาบางชนิดซึ่งมีผู้เล่นข้างละคน เช่น เทนนิสประเภทเดี่ยว แบดมินตันประเภทเดี่ยว.
ก. แสดงฝีมือการเล่นดนตรีคนเดียว เช่น เดี่ยวปี่ เดี่ยวซอ เดี่ยวระนาด.
น. ส่วนสูงของเรือนตั้งแต่พื้นถึงเพดาน, โดยปริยายหมายถึงบางสิ่งที่มีลักษณะสูงเช่นนั้น.
เดี้ย
หมายถึง ว. ตํ่า, สั้น.
เดี๋ยว
หมายถึง ว. ชั่วระยะเวลาหนึ่ง, ชั่วขณะหนึ่ง, ชั่วครู่หนึ่ง, เช่น คอยเดี๋ยว; อาจจะทำหรืออาจจะเป็นอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น เดี๋ยวไม่ให้เลย เดี๋ยวตกนํ้านะ, ประเดี๋ยว ก็ว่า.
เดี๋ยวก่อน
หมายถึง คำขอผัดไปชั่วระยะเวลาหนึ่ง, ประเดี๋ยวก่อน ก็ว่า.
เดี๋ยวนี้
หมายถึง ว. เวลานี้, ในเวลานี้, ทันที, ประเดี๋ยวนี้ ก็ว่า.
เดี๋ยวเดียว
หมายถึง ว. ชั่วเวลานิดเดียว, ประเดี๋ยวเดียว ก็ว่า.
เดือก
หมายถึง ก. กระเดือก, ดิ้นกระเสือก.
เดือด
หมายถึง ก. อาการที่ของเหลวพลุ่งขึ้นเพราะความร้อนจัด เช่น นํ้าเดือด, โดยปริยายหมายความว่า บันดาลโทสะ.
เดือดดาล
หมายถึง ก. โกรธมาก, โกรธพลุ่งพล่าน, ดาลเดือด ก็ใช้.
เดือดร้อน
หมายถึง ก. เป็นทุกข์กังวลไม่เป็นสุข.
เดือน
หมายถึง หน่วยการนับวัน เป็นส่วนของปีโดยปกติเดือนจะมี 30 วันหรือ 4 สัปดาห์โดยประมาณ และใน 1 ปีจะมีทั้งหมด 12 เดือน
เดือน
หมายถึง ส่วนของปี โดยปรกติมี ๓๐ วัน.
เดือน
หมายถึง ดวงจันทร์
เดือนขาด
หมายถึง น. เดือนทางจันทรคติที่มี ๒๙ วัน วันสิ้นเดือนตรงกับวันแรม ๑๔ คํ่า คือ เดือนอ้าย เดือน ๓ เดือน ๕ เดือน ๗ เดือน ๙ เดือน ๑๑, คู่กับ เดือนเต็ม.
เดือนคี่
หมายถึง (ปาก) น. เดือนที่มีจำนวนคี่ คือ เดือนอ้าย เดือน ๓ เดือน ๕ เดือน ๗ เดือน ๙ เดือน ๑๑, คู่กับ เดือนคู่.
เดือนคู่
หมายถึง (ปาก) น. เดือนที่มีจำนวนคู่ คือ เดือนยี่ เดือน ๔ เดือน ๖ เดือน ๘ เดือน ๑๐ เดือน ๑๒, คู่กับ เดือนคี่.
เดือนค้างฟ้า
หมายถึง น. ดวงจันทร์ที่ยังมองเห็นได้ในท้องฟ้าเวลากลางวัน.
เดือนจันทรคติ
หมายถึง [-จันทฺระคะติ] น. การนับเดือนโดยถือเอาดวงจันทร์เดินรอบโลกเป็นเกณฑ์ โดยนับจากวันเดือนดับไปถึงวันเดือนดับที่ถัดไป มีระยะเวลาประมาณ ๒๙ วัน ๑๒ ชั่วโมง ๔๔ นาที แบ่งเป็น ข้างขึ้น ข้างแรม.
เดือนมืด
หมายถึง น. เรียกคืนที่ไม่มีดวงจันทร์ส่องแสงว่า คืนเดือนมืด.
เดือนร้อน
หมายถึง น. หน้าร้อน.
เดือนสุริยคติ
หมายถึง [-สุริยะคะติ] น. การนับเดือนโดยถือเอาดวงอาทิตย์เป็นเกณฑ์.
เดือนหงาย
หมายถึง น. เรียกคืนที่มีดวงจันทร์ส่องแสงสว่าง ว่า คืนเดือนหงาย.
