คนธรรพ์
หมายถึง [คนทัน] น. ชาวสวรรค์พวกหนึ่ง เป็นบริวารท้าวธตรฐ มีความชำนาญในวิชาดนตรีและขับร้อง. (ส. คนฺธรฺว; ป. คนฺธพฺพ).
คนธ์,คันธ์
หมายถึง (แบบ) น. กลิ่น. (ป. คนฺธ).
คนนอก
หมายถึง น. บุคคลผู้ไม่มีส่วนร่วมหรือไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง, บุคคลซึ่งไม่ใช่สมาชิก.
คนพรรค์นั้น
หมายถึง น. คนพวกนั้น (มักใช้ในทางดูหมิ่นดูแคลน).
คนรักเท่าผืนหนัง คนชังเท่าผืนเสื่อ
หมายถึง (สำ) น. คนรักมีน้อย คนชังมีมาก.
คนร้าย
หมายถึง น. คนที่ไม่มีคุณธรรม; คนทำผิดอาญา, อาชญากร.
คนร้ายตายขุม
หมายถึง (สำ) น. คนทำชั่วย่อมตกนรก, มักใช้เข้าคู่กับ คนดีผีคุ้ม ว่า คนดีผีคุ้ม คนร้ายตายขุม.
คนละ
หมายถึง ว. คนหนึ่ง ๆ, แต่ละคน, เช่น เก็บเงินคนละ ๕ บาท; ต่างหากจากกัน ไม่ใช่อย่างเดียวกัน เช่น ผ้าคนละชนิด หนังสือคนละเล่ม.
คนละไม้คนละมือ
หมายถึง (สำ) ต่างคนต่างช่วยกันทำ.
คนสวน
หมายถึง น. ลูกจ้างที่มีหน้าที่ดูแลรักษาต้นไม้, ลูกจ้างทำสวน.
คนสาบสูญ
หมายถึง (กฎ) น. บุคคลซึ่งได้ไปจากภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครรู้แน่ว่าบุคคลนั้นยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ตลอดระยะเวลา ๕ ปี และศาลมีคำสั่งให้เป็นคนสาบสูญ ระยะเวลา ๕ ปี ดังกล่าว ลดลงเหลือ ๒ ปี นับแต่วันที่การรบหรือสงครามสิ้นสุดลง ถ้าบุคคลนั้นอยู่ในการรบหรือสงคราม และหายไปในการรบหรือสงครามดังกล่าว หรือนับแต่วันที่ยานพาหนะที่บุคคลนั้นเดินทางไป ได้อับปาง ถูกทำลายหรือสูญหาย หรือนับแต่วันที่เหตุอันตรายแก่ชีวิต นอกจากที่ระบุไว้ใน ๒ กรณีดังกล่าวข้างต้นได้ผ่านพ้นไป ถ้าบุคคลนั้นตกอยู่ในอันตรายเช่นว่านั้น.
คนสุก
หมายถึง น. ชายที่บวชเป็นพระภิกษุและสึกแล้ว.
คนหาร
หมายถึง คนที่จะร่วมติดคุกไปด้วยกัน ในการโพสต์เรื่องราวสุ่มเสี่ยงว่าจะผิดกฎหมาย
คนเก่าคนแก่
หมายถึง น. ข้าเก่าเต่าเลี้ยง; คนที่มีพื้นเพอยู่ที่ใดที่หนึ่งเป็นเวลานาน.
คนเมือง
หมายถึง น. คำเรียกคนพื้นเมืองถิ่นพายัพ.
คนเสมือนไร้ความสามารถ
หมายถึง (กฎ) น. บุคคลที่ไม่สามารถจัดการงานของตนเองได้ เพราะกายพิการ จิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ ประพฤติสุรุ่ยสุร่ายเสเพลเป็นอาจิณ หรือติดสุรายาเมา และศาลได้สั่งให้เป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ.
คนโท
หมายถึง [คน-] น. กุณโฑ, หม้อนํ้ารูปต่าง ๆ คอยาว.
คนโสด
หมายถึง น. ชายหรือหญิงที่ยังไม่ได้แต่งงาน, มักใช้หมายถึง ชายโสด.
คนโอบ
หมายถึง น. ขนาดของของกลมเช่นเสา ต้นไม้ ที่วัดโดยรอบโดยวิธีใช้แขนทั้ง ๒ ข้างโอบ เช่น เสาขนาด ๒ คนโอบ ต้นไม้ขนาด ๔ คนโอบ.
คนใช้
หมายถึง น. คนที่มีหน้าที่คอยรับใช้, ลูกจ้างที่รับใช้ทำงานบ้าน.
คนใน
หมายถึง น. บุคคลที่เป็นพวกเดียวกัน, บุคคลในบ้าน, บุคคลในวงการ.
คนไข้
หมายถึง น. ผู้ป่วย, ผู้บาดเจ็บ.
คนไข้นอก
หมายถึง น. คนไข้ที่มารับการตรวจรักษาที่โรงพยาบาล แต่ไม่ได้นอนพักรักษาตัวในโรงพยาบาล, ผู้ป่วยนอก ก็ว่า.
คนไข้ใน
หมายถึง น. คนไข้ที่พักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล, ผู้ป่วยใน ก็ว่า.
คนไร้ความสามารถ
หมายถึง (กฎ) น. คนวิกลจริตซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ.
คบ
หมายถึง ก. เข้าเป็นพวกกัน.
คบ
หมายถึง น. ง่ามต้นไม้ที่กิ่งใหญ่กับลำต้นแยกกัน, คาคบ หรือ ค่าคบ ก็ว่า.
คบ,คบ,คบเพลิง,คบไฟ
หมายถึง น. ของใช้สำหรับจุดไฟให้สว่าง ทำด้วยของแห้งเช่นใบไม้และขี้กบเป็นต้น เอามามัดเป็นดุ้นยาว, มัดเชื้อเพลิง ก็ว่า.
คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ
หมายถึง (สำ) ก. จะพิจารณาคนหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้พิจารณาอย่างละเอียดรอบคอบ.
คบคิด
หมายถึง ก. ร่วมคิดกันทำการอย่างใดอย่างหนึ่งโดยไม่เปิดเผย.
คบค้า,คบค้าสมาคม
หมายถึง ก. ไปมาหาสู่เข้าเป็นพวกเดียวกัน, คบหา ก็ว่า.
คบชู้
หมายถึง ก. มีชู้.
คบหา
หมายถึง ก. ไปมาหาสู่เข้าเป็นพวกเดียวกัน, คบค้า หรือ คบค้าสมาคม ก็ว่า.
คม
หมายถึง ก. ก้ม, คำนับ, ไหว้, ราชาศัพท์ใช้ว่า ทรงคมในความหมายว่า ทรงไหว้. (กร่อนมาจาก บังคม). (ข.).
คม
หมายถึง น. ส่วนบางมากจนสามารถบาดได้ เช่น คมมีด คมดาบ คมหญ้า.
ว. ไม่ทื่อ เช่น มีดคม, บาดได้ เช่น ป่านคม; เฉียบแหลม เช่น ปัญญาคม; ชัดเจน เช่น ภาพคม เส้นคม, โดยปริยายใช้สำหรับตาและปากซึ่งมีลักษณะอย่างของที่คมอาจบาดหรือแทงใจได้.
คมกริบ
หมายถึง ว. คมมาก; ฉลาดทันคน, เฉียบแหลม, ไหวทัน.
คมขำ
หมายถึง ก. สวยอย่างซึ้งใจชวนพิศ มักหมายถึงหญิงผิว ๒ สี.
คมคาย
หมายถึง ว. ฉลาด, ไหวพริบดี, ทันคน, เช่น วาจาคมคาย พูดจาคมคาย สำนวนภาษาคมคาย, มีแววฉลาด เช่น หน้าตาคมคาย.
คมน,คมน-,คมน์
หมายถึง [คะมะนะ-, คมมะนะ-, คม] (แบบ) น. การไป, การถึง, มักใช้ประสมกับคำอื่น เช่น สรณคมน์ คมนาการ. (ป.).
คมนาการ
หมายถึง [คะมะนากาน, คมมะนากาน] น. การไป, การถึง. (ป. คมน + อาการ).
คมนาคม
หมายถึง [คะมะนาคม, คมมะนาคม] น. การติดต่อไปมาถึงกัน, การสื่อสาร; ชื่อกระทรวงที่มีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับการคมนาคม การขนส่ง การพาณิชยนาวี การสื่อสาร และการอุตุนิยมวิทยา. (ป. คมน + อาคม).
คมบาง
หมายถึง น. (๑) ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Apluda mutica L. ในวงศ์ Gramineae ขอบใบคม.
(๒) ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล Carex และ Scleria วงศ์ Cyperaceae เช่น ชนิด C. baccans Nees ผลสุกสีน้ำตาล และชนิด S. purpurascens Steud. ผลสุกสีขาว.
คมสัน
หมายถึง ว. มีหน้าตาท่าทางเข้าทีน่าดู.
คมิกภัต
หมายถึง [คะมิกะ-] น. อาหารที่เตรียมถวายภิกษุก่อนที่ท่านจะออกเดินทาง. (ป. คมิกภตฺต).
คมในฝัก
หมายถึง (สำ) ว. มีความรู้ความสามารถแต่เมื่อยังไม่ถึงเวลาก็ไม่แสดงออกมาให้ปรากฏ.
คมในฝัก
หมายถึง น. ชื่อเพลงยาวกลบทและกลอักษร.
ครก
หมายถึง [คฺรก] น. เครื่องใช้ที่มีลักษณะอย่างหลุมสำหรับตำหรือโขลกด้วยสาก, เครื่องใช้ที่ทำด้วยไม้ทั้งท่อนขนาดใหญ่ ยาวประมาณ ๗๐ เซนติเมตร ขุดเนื้อในออกให้เป็นหลุมลึก สำหรับตำหรือซ้อมข้าวเป็นต้นด้วยสากหรือตะลุมพุก เรียกว่า ครกซ้อมมือ, ถ้าใช้ตำด้วยกระเดื่อง เรียกว่า ครกกระเดื่อง; เรียกขนมที่ทำด้วยแป้งกับกะทิหยอดในภาชนะกระเบื้องหรือโลหะที่ทำเป็นหลุม ๆ ตั้งบนไฟ ว่า ขนมครก; ชื่อปืนใหญ่ขนาดสั้นใช้สำหรับยิงโดยมีวิถีกระสุนโค้งมาก, เครื่องยิงลูกระเบิด มีลำกล้องขนาดใหญ่และสั้น ผิวลำกล้องเป็นเกลียวหรือเรียบก็ได้ บรรจุลูกระเบิดทางปากกระบอก ใช้สำหรับยิงลูกระเบิดโดยมีวิถีกระสุนโค้งมาก.
ครกกะเบือ
หมายถึง น. ครกดินสำหรับตำข้าวเบือหรือนํ้าพริกเป็นต้น, ใช้คู่กับ สากกะเบือ.
ครบ,ครบถ้วน
หมายถึง [คฺรบ] ว. ถ้วน, เต็มจำนวนที่กำหนดไว้.
ครบครัน
หมายถึง ว. พร้อมเพรียง, ไม่ขาดเหลือ, บริบูรณ์.
ครบมือ
หมายถึง ว. มีอยู่ครบในครอบครอง (ใช้แก่อาวุธและคนตั้งแต่ ๒ คนขึ้นไป มักใช้ในทางไม่ดี) เช่น มีอาวุธครบมือ; มีเครื่องมือเครื่องใช้อย่างพร้อมเพรียง เช่น ช่างไม้มีอุปกรณ์ครบมือ.
ครรชิต
หมายถึง [คันชิด] (แบบ) ก. คำรน, บันลือเสียง, เอิกเกริก, กึกก้อง, กระหึม, เช่น ครรชิตฤทธิ์ราวี. (ลอ). (ส. ครฺชิต; ป. คชฺชิต).
ครรภ,ครรภ-,ครรภ์
หมายถึง [คับ, คับพะ-, คัน] น. ห้อง, ท้อง เช่น หญิงมีครรภ์ (ใช้เฉพาะผู้หญิงที่มีลูกอยู่ในท้อง). (ส. ครฺภ; ป. คพฺภ).
ครรภธาตุ
หมายถึง [คับพะ-] น. ส่วนของพระสถูปหรือพระปรางค์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุหรือพระธาตุไว้ภายใน, ธาตุครรภ หรือ เรือนธาตุ ก็ว่า. (ส. ครฺภ + ธาตุ).
ครรภธาตุมณฑล
หมายถึง น. ภาวะอันแท้จริงของพระพุทธเจ้าซึ่งอยู่ในสรรพสัตว์ แต่ยังไม่ได้สำแดงให้ปรากฏ. (ส. ครฺภ + ธาตุ + มณฺฑล).
ครรภมณฑล
หมายถึง น. ห้องประดิษฐานพระพุทธรูปหรือรูปพระโพธิสัตว์. (ส. ครฺภ + มณฺฑล).
ครรภมล
หมายถึง [คับพะมน] น. รก. (ประกาศ ร. ๔), (ราชา) พระครรภมล.
ครรภ์ไข่ปลาอุก
หมายถึง น. ครรภ์ผิดปรกติที่เซลล์เยื่อหุ้มตัวอ่อนกลายเป็นเนื้องอกในมดลูก มีลักษณะเป็นเม็ดติดกันเป็นพวงคล้ายไข่ปลาอุก. (อ. mole, hydatid mole, hydatidiform mole).
ครรลอง
หมายถึง [คันลอง] น. ทาง, แนวทาง, แบบฉบับ. (แผลงมาจาก คลอง).
ครรหิต
หมายถึง [คันหิด] (แบบ) ว. ถูกจับไว้, ถูกยึดไว้, ซึ่งถือไว้, เช่น ก็บ่มิครรหิตให้แล้. (ม. คำหลวง กุมาร). (ป. คหิต; ส. คฺฤหิต).
ครรโภทร
หมายถึง [คันโพทอน] (แบบ) น. ท้องมีลูก. (ส. ครฺภ + อุทร).
ครรโลง
หมายถึง [คันโลง] (กลอน) น. โคลง, คำประพันธ์ชนิดหนึ่ง. (แผลงมาจาก โคลง).
ครรไล
หมายถึง [คัน-] ก. ไคล, ไป. (แผลงมาจาก ไคล).
ครรไลหงส์
หมายถึง น. “พระผู้มีหงส์เป็นพาหนะ” หมายถึง พระพรหม เพราะพระพรหมทรงมีหงส์เป็นพาหนะ.
ครวญ
หมายถึง [คฺรวน] ก. ร้องรำพัน.
ครวญคราง
หมายถึง ก. ครางเรื่อย ๆ ไป.
ครวญหา
หมายถึง น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.
ครวัก,ครวี
หมายถึง [คฺระวัก, คฺระวี] ก. กวัดแกว่ง. (ข. ครฺวาต่, ครฺวี).
ครหา
หมายถึง [คะระหา, คอระหา] ก. ติเตียน, ติโทษ. (ป., ส. คฺรหา).
ครอก
หมายถึง [คฺรอก] น. ลูกสัตว์หลายตัวที่เกิดพร้อมกันคราวเดียว เช่น ลูกครอกปลาช่อน, ลักษณนามเรียกการตกลูกของสัตว์คราวหนึ่ง ๆ เช่น ปีนี้แมวออกลูก ๒ ครอก; (โบ) ลูกของทาสที่เกิดในเรือนเบี้ย เรียกว่า ลูกครอก.
ครอก
หมายถึง [คฺรอก] (โบ) น. เจ้าโดยกำเนิดหรือที่สถาปนาขึ้น, เรียกพระราชโอรสและพระราชธิดาชั้นเจ้าฟ้าว่า เจ้าครอกฟ้า, เรียกพระองค์เจ้าและหม่อมเจ้าว่า เจ้าครอก.
ครอก
หมายถึง [คฺรอก] ว. เสียงดังเช่นนั้นอย่างเสียงกรนของคนที่หลับ.
ครอง
หมายถึง [คฺรอง] ก. ปกครองรักษาโดยความเป็นใหญ่ เช่น ครองเมือง; ดำรงไว้, รักษาไว้, เช่น ครองสิกขา ครองชีพ ครองตัว; นุ่งห่ม (ใช้แก่นักบวช) เช่น ครองจีวร ครองผ้า; ถือสิทธิเป็นเจ้าของ เช่น เอาไปครองเสียหลายวัน.
ครองราชสมบัติ
หมายถึง ก. เสวยราชสมบัติเป็นพระมหากษัตริย์.
ครองแครง
หมายถึง [คฺรองแคฺรง] น. ชื่อขนมทำด้วยแป้งกดบนพิมพ์ที่เป็นรอยริ้ว ๆ คล้ายฝาหอยแครง ต้มกับกะทิ, ถ้าทอดกรอบเคล้านํ้าตาลเคี่ยว เรียกว่า ครองแครงกรอบ.
ครอบ
หมายถึง [คฺรอบ] ก. เอาของที่มีลักษณะคลุ่ม ๆ คล้ายขันควํ่าเป็นต้นปิดงำไว้ เช่น เอาฝาชีครอบ เอากะลาครอบ.
น. แก้วรูปลูกฟักตัดสำหรับครอบพระพุทธรูปหรือเครื่องบูชาเป็นต้น; ภาชนะชนิดหนึ่ง ทำด้วยโลหะ รูปทรงคล้ายลูกฟักหรือคล้ายน้ำเต้า มีเชิง ฝาครอบเป็นรูปทรงหัวเม็ดทรงมัณฑ์เป็นต้น สำหรับใส่น้ำมนต์.
ครอบ
หมายถึง [คฺรอบ] ก. ประสิทธิ์ประสาทวิชาให้, ถ่ายทอดความรู้ให้; ทำพิธีรับรองความรู้ เช่น ครูครอบศิษย์ (อย่างครูครอบศิษย์ด้วยหัวโขน).
ครอบครอง
หมายถึง ก. ยึดถือไว้, มีสิทธิปกครอง; (กฎ) ยึดถือทรัพย์สินไว้โดยเจตนาจะยึดถือเพื่อตน อันทำให้บุคคลได้มาซึ่งสิทธิครอบครอง ทั้งนี้จะยึดถือไว้เองหรือบุคคลอื่นยึดถือไว้ให้ก็ได้.
ครอบครองปรปักษ์
หมายถึง (กฎ) ก. ครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นไว้โดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ บุคคลผู้ครอบครองปรปักษ์ ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา ๑๐ ปี ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา ๕ ปี บุคคลนั้นได้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้น.
ครอบครัว
หมายถึง [คฺรอบคฺรัว] น. สถาบันพื้นฐานของสังคมที่ประกอบด้วยสามีภรรยาและหมายความรวมถึงลูกด้วย.
ครอบครู
หมายถึง น. พิธีตั้งครูโขนเพื่อให้ผู้นั้นสามารถเป็นผู้ครอบศิษย์ต่อไป.
ครอบคลุม
หมายถึง ก. รวมไปถึง.
ครอบงำ
หมายถึง ก. มีอำนาจเหนือ บังคับให้เป็นไปตาม เช่น กิเลสครอบงำ.
ครอบจักรวาล
หมายถึง [คฺรอบ-] น. ชื่อกลบทชนิดหนึ่ง เช่น
"พี่นางแกล้งแปลงเรื่องให้เคืองพี่
สรวลซิกซี้กันเสียได้ไม่ไต่สวน
จวนจะชื่นช่างมาคืนให้รัญจวน
ออสำนวนพี่นางอย่างนี้ออ.
(จารึกวัดโพธิ์)."
ครอบจักรวาล
หมายถึง (ปาก) ว. ครอบคลุมทุกสิ่งทุกอย่าง เช่น ถามแบบครอบจักรวาลอย่างนี้ตอบยาก.
ครอบจักรวาล
หมายถึง [คฺรอบ-] น. ชื่อยาเขียว.
ครอบจักรวาล
หมายถึง [คฺรอบ-] น. ชื่อไม้พุ่มในวงศ์ Malvaceae ใบมน ดอกเหลือง ผลใช้ทำยาได้ มี ๒ ชนิด คือ ชนิด Abutilon hirtum (Lam.) Sweet ผลมักมี ๒๐-๒๕ ซีก, ครอบตลับ หรือ ยักเพรีย ก็เรียก; และชนิด Hibiscus vitifolius L. ผลมี ๕ ปีก.
ครอบจักรวาล
หมายถึง [คฺรอบ-] น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.
ครอบตลับ
หมายถึง [คฺรอบ-] ดู ครอบจักรวาล ๕.
คระ
หมายถึง [คฺระ] ใช้แทน กระ ที่เป็นพยางค์หน้า เช่น คระหน คระหาย คระโหย.
คระ
หมายถึง [คฺระ] คำกร่อนของคำหน้าซึ่งซ้ำกับคำหลังในคำที่มี คร- เป็นพยัญชนะต้นในบทกลอน มีคำแปลอย่างเดียวกับคำเดิมนั้น และมีความหมายในทางย้ำคำหรือเป็นพหูพจน์ เช่น คระคราง (หมายความว่า ครางคราง) คระครึ้ม (หมายความว่า ครึ้มครึ้ม) คระโครม (หมายความว่า โครมโครม).
คระวี
หมายถึง [คฺระ-] (โบ) ก. แกว่ง, กระวี ก็ว่า.
คระหน
หมายถึง [คฺระ-] ก. กระหน, ดิ้นรน, เดือดร้อน, กระวนกระวาย.
คระหวน
หมายถึง [คฺระ-] ก. หวนนึก.
คระหาย
หมายถึง [คฺระ-] ก. กระหาย, อยาก.
คระหิว
หมายถึง [คฺระ-] ก. อยาก, หิว.
คระเมิม
หมายถึง [คฺระ-] ว. ดุ, น่ากลัว, เช่น ครึ้มคระเมิมภัยรา. (ม. คำหลวง มหาพน).
คระแลง
หมายถึง [คฺระ-] ก. เอียง, ลอยไป. (แผลงมาจาก แคลง).
คระแวง
หมายถึง [คฺระ-] ก. เคว้ง, แคว้ง, หมุนไป. (ข. คฺรแวง ว่า เหวี่ยง).
คระโหย
หมายถึง [คฺระ-] ก. กระโหย, ระโหย, โหย, ละเหี่ยใจ.
