คืนชีพ
หมายถึง ก. ตายแล้วกลับฟื้นขึ้นมาอีก.
คืนดี
หมายถึง ก. โกรธกันแล้วกลับดีกัน.
คืนตัว
หมายถึง ก. ลักษณะที่สารละลายของสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ทำให้เป็นของแข็งแล้วกลับเป็นของเหลวอีก เช่น นํ้าตาลคืนตัว, ลักษณะที่ของแข็งที่ทำให้เป็นของเหลวแล้วกลับเป็นของแข็งอีก เช่น โลหะคืนตัว.
คืนยังรุ่ง
หมายถึง ว. ตลอดคืน.
คืนให้
หมายถึง ก. กลับให้แก่เจ้าของเดิม.
คืบ
หมายถึง น. ว่านชนิดหนึ่ง ใบเหมือนผักอีแปะ ก้านเขียวเล็ก มีเมล็ดที่ปลายใบ เมื่อเมล็ดแก่และหางตกถึงดินแล้ว เมล็ดงอกเป็นต้นขึ้นมา ในตำรากบิลว่านกล่าวว่าใช้เมล็ดห่อผ้าไว้ ตีฟันไม่เข้า. (กบิลว่าน).
คืบ
หมายถึง น. มาตราวัดตามวิธีประเพณี ๑ คืบ เท่ากับ ๑๒ นิ้ว, อักษรย่อว่า ค.
ก. เขยิบตัวไปข้างหน้าอย่างหนอน, ก้าวหน้า เช่น ข่าวคืบหน้า ทำงานไม่คืบหน้า.
คืบก็ทะเล ศอกก็ทะเล
หมายถึง (สำ) ออกทะเลอย่าประมาททะเล เพราะอาจเกิดอันตรายได้ทุกเมื่อ.
คือ
หมายถึง สัน. เท่ากับ, ได้แก่.
ก. เป็น เช่น โลกคือดาวดวงหนึ่ง.
คุ
หมายถึง ว. ไหม้ระอุอยู่ข้างในอย่างไฟที่ไหม้ขอนไม้ระอุอยู่ข้างใน.
(ปาก) ก. ดุ เช่น ถูกคุ.
คุก
หมายถึง น. ที่ขังนักโทษ, เรือนจำ.
คุกกี้
หมายถึง น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งสาลี ไข่ เนย น้ำตาล เป็นต้น ทำเป็นชิ้นเล็ก ๆ แล้วอบให้กรอบ. (อ. cookie).
คุกคลาน
หมายถึง ก. คลานด้วยกิริยาที่ยอบตัวลงให้เตี้ยโดยใช้เข่าเดิน.
คุกคาม
หมายถึง ก. แสดงอำนาจด้วยกิริยาหรือวาจาให้หวาดกลัว, ทำให้หวาดกลัว เช่น ภัยคุกคาม, ในบทกลอนใช้ว่า คุก ก็มี เช่น ไป่ขู่ไป่คุก ไป่รุกรุมตี. (สมุทรโฆษ).
คุกพาทย์
หมายถึง น. ชื่อเพลงปี่พาทย์เพลงหนึ่ง ใช้เป็นหน้าพาทย์ประกอบการรำในท่าที่ดุร้าย.
คุกเข่า
หมายถึง ก. ย่อเข่าลงให้ติดพื้น.
คุคะ
หมายถึง น. ชื่อไม้เถา ใช้ทำยาได้. (พจน. ๒๔๙๓).
คุง
หมายถึง (โบ) ว. ยาว, อ้อม, นาน, ตลอดไป, คุ้ง ก็ว่า. (โบ) สัน. ตราบเท่า, คุ้ง คุ้ม หรือ คุ้มเท้า ก็ว่า.
คุณ
หมายถึง น. อาถรรพณ์ คือ พิธีทำร้ายต่ออมิตร โดยเสกสิ่งใดสิ่งหนึ่งเข้าในตัวหรือฝังรูปฝังรอย เรียกกันว่า กระทำคุณ, ผู้ถูกกระทำ เรียกว่า ถูกคุณ, คุณไสย ก็ว่า.
คุณ,คุณ,คุณ-
หมายถึง [คุน, คุนนะ-] น. ความดีที่มีประจำอยู่ในสิ่งนั้น ๆ; ความเกื้อกูล เช่น รู้คุณ. (ป., ส.); คำที่ใช้เรียกนำหน้าบุคคลเพื่อแสดงความยกย่อง เช่น คุณพ่อ คุณแม่ คุณสมร; คำนำหน้าชื่อสตรีที่ยังไม่ได้สมรสและได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตั้งแต่ชั้นจตุตถจุลจอมเกล้าถึงชั้นทุติยจุลจอมเกล้า, คำนำหน้าชื่อสตรีที่ยังไม่ได้สมรสและได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายในชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษขึ้นไป; (ไว) คำแต่งชื่อ.
ส. คำใช้แทนผู้ที่เราพูดด้วย เป็นคำสุภาพ, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒, (ปาก) คำใช้แทนผู้ที่เราพูดถึงด้วยความสุภาพ, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓, เช่น คุณอยู่ไหม ช่วยไปเรียนว่ามีคนมาหา.
คุณค่า
หมายถึง [คุนค่า, คุนนะค่า] น. สิ่งที่มีประโยชน์หรือมีมูลค่าสูง.
คุณชาย
หมายถึง (ปาก) น. คำที่ใช้เรียกหม่อมราชวงศ์ที่เป็นชาย.
คุณธรรม
หมายถึง [คุนนะ-] น. สภาพคุณงามความดี.
คุณนาม
หมายถึง [คุนนะ-] น. ชื่อที่ตั้งขึ้นโดยถือเอาความดีเป็นหลัก เช่น พระปิยมหาราช; (ไว; เลิก) คำคุณที่มาใช้เป็นนาม เช่น ความดีความชอบ.
คุณนาย
หมายถึง น. คำยกย่อง ใช้เรียกภรรยาข้าราชการชั้นสัญญาบัตรที่ยังมิได้เป็นคุณหญิง, ในปัจจุบันใช้เรียกยกย่องสตรีทั่ว ๆ ไปที่ผู้เรียกนับถือ.
คุณบท
หมายถึง [คุนนะ-] น. กลบทโบราณชนิดหนึ่ง ตัวอย่างว่า “เดชกุศลผล ตนข้าแปล แก้คัมภีร์ ที่ชาดก, ยกจากอรรถ จัดปัญญาส ชาติโพธิสัตว์ คัดประจง”. (ศิริวิบุลกิตติ).
คุณประโยชน์
หมายถึง [คุนนะปฺระโหฺยด, คุนปฺระโหฺยด] น. ลักษณะที่เป็นประโยชน์ เช่น สมุนไพรมีคุณประโยชน์ในการทำยารักษาโรคได้.
คุณพิเศษ,คุณวิเศษ
หมายถึง [คุนนะ-] น. ความดีแปลกกว่าสามัญ.
คุณภาพ
หมายถึง [คุนนะ-] น. ลักษณะที่ดีเด่นของบุคคลหรือสิ่งของ.
คุณลักษณะ
หมายถึง [คุนนะ-] น. เครื่องหมายหรือสิ่งที่ชี้ให้เห็นความดีหรือลักษณะประจำ.
คุณลุงคุณป้า
หมายถึง น. ชื่อเพลงไทยชนิดหนึ่ง. (บทแผ่นเสียง).
คุณวุฒิ
หมายถึง [คุนนะวุดทิ, คุนนะวุด] น. ความรู้ความสามารถของบุคคล, ระดับการศึกษา, เช่น เขามีคุณวุฒิเหมาะจะเป็นครู.
คุณศัพท์
หมายถึง [คุนนะ-] (ไว) น. คำคุณ หรือ วิเศษณ์.
คุณสมบัติ
หมายถึง [คุนนะสมบัด, คุนสมบัด] น. คุณงามความดี, คุณลักษณะประจำตัวของบุคคล เช่น คุณสมบัติของผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง.
คุณหญิง
หมายถึง น. คำนำหน้าชื่อสตรีที่สมรสแล้วและได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตั้งแต่ชั้นจตุตถจุลจอมเกล้าถึงชั้นทุติยจุลจอมเกล้า; (โบ) คำนำหน้าชื่อสตรีที่เป็นเอกภรรยาของพระยา; (ปาก) คำที่ใช้เรียกหม่อมราชวงศ์ที่เป็นหญิง.
คุณากร
หมายถึง [คุนากอน] น. บ่อเกิดแห่งความดี, ที่รวมแห่งความดี. (ป. คุณ + อากร).
คุณูปการ
หมายถึง [คุนูปะกาน] น. การอุดหนุนทำความดี. (ป. คุณ + อุปการ).
คุด
หมายถึง ก. งอกงออยู่ภายในไม่โผล่ออกมาตามปรกติ เช่น หนวดคุด รากคุด, ขดงอ เช่น คุดขาเข้ามา.
คุดคู้
หมายถึง ว. ขดตัวงอแขนงอเข่า เช่น นอนคุดคู้.
คุดทะราด
หมายถึง น. ชื่อโรคติดต่อชนิดหนึ่ง เป็นแผลเรื้อรัง บางรายแผลนั้นบานเหวอะหวะออก มีกลิ่นเหม็น เป็นแม่แผลให้เกิดแผลอื่นจำพวกเดียวกันพุออกไปอีก.
คุดทะราดเหยียบกรวด
หมายถึง น. ชื่อเพลงปี่พาทย์ชนิดหนึ่ง.
คุต
หมายถึง [คุด] (แบบ) ก. รักษา, คุ้มครอง, ปกครอง, มักใช้ประกอบท้ายศัพท์อื่น เช่น ธรรมคุต. (ป. คุตฺต; ส. คุปฺต).
คุตติ
หมายถึง [คุดติ] (แบบ) น. การรักษา, การคุ้มครอง, การปกครอง. (ป. คุตฺติ; ส. คุปฺติ).
คุป,คุปต์
หมายถึง (แบบ) ก. รักษา, คุ้มครอง, ปกครอง. (ส.; ป. คุตฺต).
คุปติ
หมายถึง [คุบติ] (แบบ) น. การรักษา, การคุ้มครอง, การปกครอง. (ส.; ป. คุตฺติ).
คุม
หมายถึง ก. คอยกำกับดูแล เช่น คุมงาน คุมพล คุมพวก, ป้องกันรักษา เช่น คุมของ คุมบ่อน.
คุม
หมายถึง ก. รวมสิ่งที่กระจายอยู่ให้เข้าชุดเข้าพวกเป็นระเบียบเดียวกัน เช่น คุมยา คุมเรือน.
คุมกำเนิด
หมายถึง ก. ควบคุมการเกิด, ป้องกันการตั้งครรภ์.
คุมขัง
หมายถึง (กฎ) ก. คุมตัว ควบคุม ขัง กักขัง หรือจำคุก.
คุมตัว
หมายถึง ก. ควบคุมไว้หรือจับกุมไว้ เช่น ตำรวจคุมตัวผู้ร้าย.
คุมธาตุ
หมายถึง ก. ทำให้ธาตุทั้ง ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม ในร่างกายเป็นปรกติสมํ่าเสมอกัน.
คุมนุม
หมายถึง (โบ) ก. คุม เช่น อนึ่งวิวาทด่าตีกันแล้วต่างคนต่างมาเรือน ยังผูกใจโกรธคุมนุมโทษไว้วัน. (สามดวง), ยังผูกใจโกรธคุมนุมโทษไว้วันหนึ่ง. (กฎ. ราชบุรี).
คุมฝอย
หมายถึง น. มูลฝอย, กุมฝอย ก็ว่า.
คุมเชิง
หมายถึง ก. คอยระวังท่วงทีของอีกฝ่ายหนึ่ง.
คุมเหง
หมายถึง (ปาก) ก. ข่มเหง, รังแก, ใช้กำลังหรืออำนาจทำให้เดือดร้อน, กุมเหง ก็ว่า.
คุมแค้น
หมายถึง ก. ผูกใจเจ็บและคิดอยากแก้แค้น, เก็บเอาความแค้นเข้าไว้.
คุย
หมายถึง ก. พูดจาสนทนากัน; (ปาก) ปรึกษาหารือ เช่น เรื่องนี้ขอคุยกันก่อนที่จะตัดสินใจ; พูดเป็นเชิงโอ้อวด เช่น เรื่องแค่นี้ทำเป็นคุย.
คุย
หมายถึง น. ชื่อไม้เถาหลายชนิดในสกุล Willughbeia วงศ์ Apocynaceae เช่น W. dulcis Ridl. ใช้ย้อมผ้าให้มีสีแดงและใช้ทำยาได้.
คุยช้าง
หมายถึง ดู กะตังกะติ้ว ๒.
คุยห,คุยห-
หมายถึง [คุยหะ-] (แบบ) ว. ลับ, ซ่อนเร้น. (ป. คุยฺห; ส. คุหฺย).
คุยหฐาน
หมายถึง (ราชา) น. อวัยวะที่ลับ ใช้ว่า พระคุยหฐาน. (ป. คุยฺห + ฐาน; ป. คุยฺห + ส. ปฺรเทศ).
คุยหประเทศ
หมายถึง (ราชา) น. อวัยวะที่ลับ ใช้ว่า พระคุยหฐาน. (ป. คุยฺห + ฐาน; ป. คุยฺห + ส. ปฺรเทศ).
คุยหรหัสย์
หมายถึง [คุยหะระหัด] น. ความลับที่ควรปิดบัง. (ป. คุยฺห + ส. รหสฺย).
คุยเขื่อง,คุยโต
หมายถึง (ปาก) ก. พูดจาแสดงความใหญ่โต.
คุรุ
หมายถึง น. ผู้สั่งสอน, ครู. (ป., ส.).
คุรุกรรม
หมายถึง น. กิจหรือหน้าที่แห่งครู.
คุรุวาร
หมายถึง น. วันครู คือ วันพฤหัสบดี, ชีววาร หรือ พฤหัสปติวาร ก็ว่า.
คุรุศึกษา
หมายถึง น. การเล่าเรียนวิชาครู.
คุลา
หมายถึง น. ชนชาติต้องสู้และไทยใหญ่, กุลา หรือ กุหล่า ก็ว่า.
คุลาซ่อนลูก
หมายถึง น. ชื่อกลอักษรชนิดหนึ่ง.
คุลิก่า
หมายถึง น. เม็ดกรวดที่อยู่ในกระเพาะสัตว์บดเอื้อง เมื่อนานเข้าก็มีเมือกเกาะเป็นเม็ดกลม ถือกันว่าเป็นยาถอนพิษ. (ม. guliga).
คุลีการ
หมายถึง ก. คลุกเคล้าเข้าด้วยกันแล้วปั้นก้อน, คลุกเคล้าให้เข้ากัน.
คุหา
หมายถึง (แบบ) น. ถํ้า, คูหา. (ป., ส.).
คุโณปการ
หมายถึง [คุโน-] น. การอุดหนุนทำความดี. (ป. คุณ + อุปการ).
คุ่น
หมายถึง ดู บึ่ง ๑.
คุ่ม
หมายถึง ว. ค่อมน้อย ๆ เช่น หลังคุ่ม, โค้งเข้า, โค้งลง.
คุ่ม
หมายถึง น. ชื่อนกขนาดเล็กหลายชนิดในวงศ์ Turnicidae และ Phasianidae ตัวกลม หางสั้น หากินตามพื้นดิน บินได้ในระยะทางสั้น ๆ วงศ์แรกตีนมี ๓ นิ้ว ตัวผู้กกไข่ มี ๓ ชนิด คือ คุ่มอืดเล็ก (Turnix sylvatica) คุ่มอืดใหญ่ (T. tanki) และคุ่มอกลาย (T. suscitator) วงศ์หลังตีนมี ๔ นิ้ว มี ๓ ชนิด คือ คุ่มสี (Coturnix chinensis) คุ่มอกดำ (C. coromandelica) และคุ่มญี่ปุ่น (C. japonica).
คุ้ง
หมายถึง น. ส่วนเว้าโค้งเข้าไปของฝั่งนํ้าด้านที่ตรงกันข้ามกับหัวแหลม.
(โบ) ว. ยาว, อ้อม, นาน, ตลอดไป, คุง ก็ว่า.
(โบ) สัน. ตราบเท่า, คุง คุ้ม หรือ คุ้มเท้า ก็ว่า.
คุ้น
หมายถึง ก. รู้จักชอบพอกันมานาน เช่น เป็นคนคุ้นกัน, เคยผ่านหูหรือผ่านตาบ่อย ๆ เช่น คุ้นหน้า คุ้นตา คุ้นหู.
คุ้นเคย
หมายถึง ก. รู้จักชอบพอสนิทสนมเป็นกันเอง เช่น พวกเขาทำงานด้วยกันมานาน เลยคุ้นเคยกัน, เคยเห็นเคยทำบ่อย ๆ จนชิน เช่น เขาเดินในที่มืดได้เพราะคุ้นเคยกับสถานที่แห่งนี้.
คุ้ม
หมายถึง ก. กัน, ป้องกัน, เช่น คุ้มฝน; พอ, สม, พอสมควรกัน, เช่น คุ้มค่า คุ้มเหนื่อย; พอเท่ากัน เช่น คุ้มทุน.
ว. มากพอสมควรกัน เช่น กินเสียคุ้ม.
คุ้ม
หมายถึง (ถิ่น-พายัพ) น. บ้านเจ้านายฝ่ายเหนือ.
คุ้ม,คุ้ม,คุ้มเท้า
หมายถึง สัน. ตราบเท่า เช่น แต่น้อยคุ้มใหญ่, คุง หรือ คุ้ง ก็ว่า.
คุ้มกัน
หมายถึง ก. คอยป้องกันให้ปลอดภัย, คุ้มครองให้พ้นจากบางสิ่งบางอย่าง เช่น คุ้มกันโรค คุ้มกันไม่ให้ถูกฟ้องร้อง.
คุ้มครอง
หมายถึง ก. ป้องกันรักษา, ระวังรักษา, ปกป้องรักษา.
คุ้มดีคุ้มร้าย
หมายถึง ว. มีสติไม่ปรกติ, บางคราวดีบางคราวร้าย, ดีบ้างร้ายบ้าง.
คุ้มห้าม
หมายถึง ก. ยกเว้นจากความต้องห้ามและภาษีอากรโดยมีหนังสือเป็นตราภูมิ, มักใช้เข้าคู่กับคำ ตราภูมิ เป็น ตราภูมิคุ้มห้าม.
คุ้มเกรง
หมายถึง ก. ปกป้องไว้ให้คนอื่นเกรงกลัว.
คุ้มโทษ
หมายถึง (โบ) ก. ได้รับความคุ้มกันที่จะไม่ต้องถูกลงโทษ เช่น อหนึ่งผู้ตามโจรได้รบพุ่งฟันแทงมีบาดเจบท่านว่าคุ้มโทษ. (สามดวง).
คุ้ย
หมายถึง ก. ใช้มือ เท้า หรือสิ่งอื่นตะกุยขึ้นมา.
คุ้ยเขี่ย
หมายถึง ก. ค้นเอาเรื่องเก่าขึ้นมาเปิดเผย เช่น เรื่องนี้อย่าไปคุ้ยเขี่ยขึ้นมาเลย, ขุด หรือ ขุดคุ้ย ก็ว่า.
คู
หมายถึง ก. กิริยาที่นกบางชนิดเช่นนกเขาหรือนกพิราบขันหรือร้อง, โดยปริยายหมายความว่า พูดแทะโลมกัน เช่น ข้อยคูดนูแนบนิทรา. (สรรพสิทธิ์).
คู
หมายถึง น. ร่องนํ้าที่ขุดขึ้นเพื่อชักน้ำหรือเก็บนํ้าไว้ใช้เป็นต้น เช่น คูสวน, ร่องน้ำที่ขุดขึ้นเพื่อเป็นเครื่องกีดขวางป้องกันที่นอกกำแพงเมือง เช่น คูเมือง.
คูณ
หมายถึง ก. เพิ่มจำนวนเท่าตัวตามหน่วยที่ต้องการ, เท่า เช่น ทวีคูณ คือ ๒ เท่า ตรีคูณ คือ ๓ เท่า.
น. เรียกเครื่องหมายดังนี้x ว่า เครื่องหมายคูณ. (ป., ส. คุณ).
คูณร่วมน้อย
หมายถึง ดู ตัวคูณร่วมน้อย.
คูถ
หมายถึง น. ขี้. (ป., ส.).
คูน
หมายถึง น. (๑) ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Colocasia gigantea Hook.f. ในวงศ์ Araceae คล้ายบอน ก้านใบและแผ่นใบสีเขียวอ่อน มีนวล ก้านใบทำให้สุกกินได้, ปักษ์ใต้เรียก อ้อดิบ.
(๒) ดู ราชพฤกษ์.
คูน
หมายถึง ดู ค้าว.
คูปอง
หมายถึง น. บัตรหรือตั๋วชนิดหนึ่งที่ใช้แลกของ ซื้อของ หรือใช้บริการขึ้นดอกเบี้ย หรือปันส่วนเครื่องอุปโภคบริโภคในเมื่อมีการควบคุม. (ฝ. coupon).
คูหา
หมายถึง น. ถํ้า; สิ่งก่อสร้างเป็นห้อง ๆ อย่างตึกแถว แต่ละห้องเรียกว่า คูหา, ลักษณนามเรียกสิ่งก่อสร้างเช่นนั้น เช่น ตึกแถวนี้มี ๑๐ คูหา; โดยอนุโลมใช้เรียกช่องที่กั้นไว้เป็นสัดส่วนสำหรับใช้ประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น คูหาลงคะแนนในที่เลือกตั้งสำหรับใช้ในการกาบัตรออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้ง.
