ถ้าตั้งใจว่าทำได้ แม้หินหนักก็ยังยกไหว ถ้าคิดว่าทำไม่ได้ แม้เม็ดทรายหนึ่งกำมือ ก็ยังยกขึ้นยาก
ภาพประกอบ ถ้าตั้งใจว่าทำได้ แม้หินหนักก็ยังยกไหว ถ้าคิดว่าทำไม่ได้ แม้เม็ดทรายหนึ่งกำมือ ก็ยังยกขึ้นยาก
ปรัชญาชาวบ้านที่คล้ายกัน
คนมีปัญญา รู้จักทำใจให้เป็นสุข แม้แต่ในเรื่องที่ไม่น่าสุข คนโง่... สามารถทำใจให้เป็นทุกข์ได้ แม้ในเรื่องที่ไม่น่าทุกข์ จะลงมือทำอะไรก็ตาม ถ้าคิดว่าทำได้ นั่นคือ.... ได้รับความสำเร็จไปครึ่งหนึ่งก่อน แต่ถ้าคิดว่าทำไม่ได้ นั่นคือ... ล้มเหลวงทั้งหมด ถึงจะรู้ร้อยเรื่องพันเรื่อง ก็ไม่สู้รู้เรื่องดับทุกข์ ถึงจะทำได้ร้อยอย่างพันอย่าง ก็ไม่สู้ทำใจ ถ้าก้าวพลาดไปหนึ่งก้าวจะเป็นไร เพราะยังมีก้าวใหม่ที่มั่นคง ถ้าขาดความพยายามแล้ว อย่าว่าแต่เข็ญครกขึ้นเขาเลย แม้แต่เข็ญครกลงเขา ก็ไม่มีทางทำได้ ถ้าคิดทำความดี ให้ทำได้ทันที ถ้าคิดทำความชั่ว ให้เลิกคิดทันที ถ้าเลิกคิดไม่ได้ ก็อย่าทำวันนี้ ให้พลัดวันไปเรื่อยๆ มิตรภาพอาจต้องใช้เวลาสร้างหลายปี แต่การทำลาย อาจทำได้ในนาทีเดียว ถ้าไม่ระวังวาจา อย่าสัญญากับใครง่ายๆ ถ้าไม่มั่นใจว่าจะทำได้ตามสัญญา สัญญาแล้วไม่ทำตามสัญญา เหมือนวาจาทารก เพียงส่งเสียงออกมา แต่หาสาระและความมหายไม่ได้ ทั้งยังทำลายเกียรติภูมิของตนเองด้วย แม้จะฝึกให้เป็นผู้ไม่โกรธไม่ได้ แต่ฝึกให้เป็นผู้ไม่โกรธบ่อยได้ ฝึกให้เป็นผู้รู้จักให้อภัยได้ แม้หัวกระโหลกยังยิ้มได้ มันบอกว่า... ในโลกนี้ไม่มีอะไรน่ากลัว ไม่มีอะไรควรกลัว มีแต่ควรยิ้มสู้ แม้อยู่ในสังคมที่เร่าร้อน เราก็ไม่จำเป็นต้องเร่าร้อนตาม แม้จะอยู่ในสังคมที่เครียด เราก็ไม่จะเป็นต้องเครียด แม้ไม่ยิ่งใหญ่ แม้ไม่ร่ำรวย แม้ไม่เด่นดัง แต่ถ้าได้มีชีวิตอยู่ อย่างไม่เบียดเบียนตนเอง ไม่เบียดเบียนคนอื่น และทำประโยชน์ให้สังคมบ้าง ย่อมไม่เสียที ที่ได้เกิดมาเป็นคน
