เรียน จึงรู้ว่าตนเองด้อยความรู้ สอน จึงรู้ว่าลำบาก ผู้ที่รู้ว่าด้อยความรู้ จึงจะเตือนตัวเองได้ ผู้ที่รู้ว่าลำบาก จึงจะฝึกตนให้เข้มแข็ง
ภาพประกอบ เรียน จึงรู้ว่าตนเองด้อยความรู้ สอน จึงรู้ว่าลำบาก ผู้ที่รู้ว่าด้อยความรู้ จึงจะเตือนตัวเองได้ ผู้ที่รู้ว่าลำบาก จึงจะฝึกตนให้เข้มแข็ง
ปรัชญาจีนที่คล้ายกัน
การสร้างเนื้อสร้างตัวเป็นเรื่องลำบาก การธำรงไว้ซึ่งความสำเร็จยิ่งลำบาก แต่ผู้ที่รู้ว่าลำบากจักไม่ลำบาก คนฉลาด ที่ได้เห็นทุกสิ่งทุกอย่าง ยังไม่เท่ากับคนที่ทำงาน สิ่งเดียวด้วยมือตนเอง ความจริงที่ว่าคนอ่อนแอกว่าเอาชนะคนแข็งแรงกว่าได้ คนที่หยาบกระด้างต้องพ่ายแพ้ คนที่อ่อนโยน เป็นสิ่งที่ทุกคนรู้ แต่ไม่มีใครทำตาม ถ้าไม่มีกระจกเงา ผู้หญิงก็จะไม่ทราบว่า แป้งที่หน้าเรียบร้อยหรือไม่ ถ้าไม่มีเพื่อนแท้ ปัญญาชนก็ไม่อาจรู้ถึง ความผิดของตนได้ ผู้ที่ขาดคุณธรรม ย่อมไม่มีอุดมการณ์อันยิ่งใหญ่ ผู้ที่ขาดความรู้ ย่อมไม่มีสายตาอันกว้างไกล ผู้ที่รู้ว่าด้อยความรู้ จึงจะเตือนตัวเองได้ ผู้ที่รู้ว่าลำบาก จึงจะฝึกตนให้เข้มแข็ง พูดถึงอะไรก่อนอะไรหลัง ความรู้ต้องมาก่อน พูดถึงอะไรสำคัญที่สุด ความประพฤติย่อมสำคัญที่สุด เงียบลง คุณจึงจะคิดได้ ถ้าคุณไม่เงียบ คุณจะไม่ได้ยินทุกอย่างที่คนพูดกับคุณ เงียบลง ท่านจึงจะคิดได้ ถ้าท่านไม่เงียบ ท่านจะไม่ได้ยินทุกอย่างที่ผู้อื่นพูดกับท่าน เพราะว่าใจของท่าน พะวงอยู่กับสิ่งที่ท่านคิดว่ารู้แล้ว เรียนรู้ที่จะฟัง ฟังด้วยหัวใจของท่าน เพราะว่าใจคุณพะวงอยู่กับสิ่งที่คุณคิดว่าคุณรู้แล้ว เรียนรู้ที่จะฟัง ฟังด้วยหัวใจของคุณ เรารู้ว่าหนังสือ ไม่ใช่วิธีการที่จะให้คนอื่นมาคิดแทนเรา ในทางตรงข้าม.. หนังสือ คือเครื่องมือที่กระตุ้นให้เราคิดได้ไกลมากยิ่งขึ้น ไม่เป็นจึงต้องเรียน ไม่รู้จึงต้องถาม
