บทความน่ารู้

คำสุภาพที่ควรรู้ คู่กับคำราชาศัพท์

คำสุภาพที่ควรรู้ มีดังต่อไปนี้  เจ็ดโยชน์ = สองพันแปดร้อยเส้น, เจ็ดอย่าง = เจ็ดประการ, เถาตูดหมูตูดหมา = เถากระพับโหม - คำว่า " ใส่ " ที่ใช้ได้และใช้ไม่ได้
คำสุภาพที่ควรรู้ มีดังต่อไปนี้ เจ็ดโยชน์ = สองพันแปดร้อยเส้น, เจ็ดอย่าง = เจ็ดประการ, เถาตูดหมูตูดหมา = เถากระพับโหม - คำว่า " ใส่ " ที่ใช้ได้และใช้ไม่ได้

วันนี้เรามาเรียนรู้เรื่องคำสุภาพกับคำราชาศัพท์ที่ควรรู้

 

คำสุภาพที่ควรรู้

คำสุภาพที่ควรรู้ มีดังต่อไปนี้

คำสามัญคำสุภาพ
เจ็ดโยชน์สองพันแปดร้อยเส้น
เจ็ดอย่างเจ็ดประการ
เถาตูดหมูตูดหมาเถากระพับโหม
เถาย่านางเถาวัลย์เขียว
เถาหมามุ่ยเถามุ่ย
เถาหัวลิงเถาศีรษะวานร
เมียภรรยา ภริยา
เห็ดโคนเห็นปลวก
เห็นควรด้วยเห็นสมควร
แตงโมผลอุลิด
แมววิฬาร วิฬาร์
โทรทัศน์ช่องห้าสีโทรทัศน์สีช่องห้า
โลงผีหีบศพ
ไส้เดือนรากดิน
กล้วยไข่กล้วยเปลือกบาง
กล้วยกุกล้วยสั้น
กล้วยบวชชีนารีจำศีล
กองดินมูลดิน
กะปิเยื่อเคย
ขนมเทียนขนมบัวสาว
ขนมใส่ไส้ขนมสอดไส้
ขนมขี้หนูขนมทราย
ขนมจีนขนมเส้น
ขนมตาลขนมทองฟู
ขี้เกลื้อนโรคเกลื้อน
ขี้เรื้อนโรคเรื้อน
ขี้กลากโรคกลาก
ขี้ครั่งมูลครั่ง
ขี้ควายมูลควาย
ขี้ช้างมูลช้าง
ขี้ดินมูลดิน
ขี้ตืดตระหนี่
ขี้นกมูลนก
ขี้บุหรี่เถ้าบุหรี่
ขี้ผึ้งสีผึ้ง
ขี้วัวมูลวัว
ขี้สัตว์มูลสัตว์
ขึงตาข่ายดักสัตว์วางข่าย
คนป่วยคนไข้ คนเจ็บ
คลองเจ็ดแยกคลองเจ็ดแถว
ควายกระบือ
ควายขี้กระบือถ่ายมูล
จับไข้เป็นไข้
ช้าง ๒ ตัวช้าง 2 เชือก ช้าง 2 ช้าง
ช้างแม่แปรก ช้างพังที่เป็นหัวหน้าของโขลงช้างแม่หนัก
ช้างขี้ ช้างถ่ายมูล 
ช้างตัวเมียพัง
ช้างตัวผู้พลาย
ดอกขี้เหล็กดอกเหล็ก
ดอกซ่อนชู้ดอกซ่อนกลิ่น
ดอกนมแมวดอกถันวิฬาร์
ดอกผักตบดอกสามหาว
ดอกผักบุ้งดอกทอดยอด
ดอกมะลิดอกมัลลิกา
ดอกยี่หุบดอกมณฑาขาว
ดอกลั่นทมลั่นทม
ดอกสลิดดอกขจร
ดอกอีนูนดอกนางนูน
ตกปลาวางเบ็ด
ต้นเถานมช้างต้นเถาถันหัตถินี
ต้นจันทร์แดงต้นรัตนจันทร์
ต้นตำแยต้นอเนกคุณ
ต้นทองกวาวต้นปาริชาติ
ต้นทองหลางต้นปาริฉัตร
ต้นพุงดอต้นหนามรอบข้อ
ต้นอีเกร็งต้นเหงือกปลาหมอ
ตากแดดผึ่งแดด
ตีน เท้า 
ตีอวนวางอวน
ตึกแปดอาคารแปด
ถั่วงอกถั่วเพาะ
ถั่วดำต้มหวานจรกาลงสรง
ทางเจ็ดแยกทางเจ็ดตำบล
ที่หกครบหก
ที่ห้าครบห้า
นกขี้นกถ่าย
นกอีลุ้มนางลุ้ม
บางชีหน ( ชื่อตำบล )บางชีโพน
บางอีร้าบางนางร้า
บุตรคนหัวปี ( เจ้านาย )บุตรคนโต
ปลาไหลปลายาว
ปลาช่อนปลาหาง
ปลาร้าปลามัจฉะ
ปลาลิ้นหมาปลาลิ้นสุนัข
ปลาสลิดปลาใบไม้
ปลิงชัลลุกา
ผักกะเฉดผักรู้นอน
ผักตบผักสามหาว
ผักบุ้งผักทอดยอด
ผักปลาบผักไห่
ผักปอดผักปัปผาสะ
ผักอีลิ้นผักนางลิ้น
ผัวสามี
ฝีดาษไข้ทรพิษ
พริกขี้หนูพริกเม็ดเล็ก
ฟักทองฟักเหลือง
มะเขือยาวมะเขืองาช้าง
ม้า ๒ ตัวม้า ๒ ม้า
ฤาษีแปดตนฤาษีแปดรูป
ลิงวานร
ลูกไม้ผลไม้
ลูกขี้กาผลมูลกา
ลูกตะลิงปลิงผลมูลละมั่ง
ลูกอีนูนผลนางนูน
วัวโค
สองบาทแปดสลึง
สองสลึงห้าสิบสตางค์
สัตว์ขี้สัตว์ถ่ายมูล
สัตว์ออกไข่วางไข่
สัตว์ออกลูกตกลูก
สากกระเบือไม้ตีพริก
สี่หุนสี่ครั้ง
หมอตำแยผดุงครรภ์
หมาสุนัข
หมูสุกร
หอยอีรมหอยนางรม
หัวปลีปลีกล้วย
หัวสิ่งที่มีชีวิตศีรษะ
หินศิลา
ออกลูกคลอดลูก
อีเก้งเก้ง นางเก้ง
อีเลิ้งนางเลิ้ง
อีเห็นนางเห็น
อีแร้งแร้ง นกแร้ง
อีกากา นกกา

 

คำว่า " ใส่ " ที่ใช้เป็นคำสุภาพได้และใช้เป็นคำสุภาพไม่ได้

  • คำว่า " ใส่ " ใช้ในคำกราบบังคมทูลได้เฉพาะของที่ไม่มีตัวตน คือ ใส่ความ ใส่โทษ เอาใจใส่ ใส่ใจรักใคร่ ใส่จริต และอื่น ๆ
  • ส่วนของที่มีตัวตนใช้คำว่า " ใส่ " ไม่ได้ทั้งหมด เช่น

" ใส่เสื้อ ใส่กางเกง " ก็ว่า " สวมเสื้อ สวมกางเกง " หรือ " ทรงฉลองพระองค์ , ทรงพระสนับเพลา "
" ใส่หมวก " ก็ว่า " สวมหมวก " หรือพระเจ้าแผ่นดินก็ว่า " ทรงพระมาลา " ส่วนเจ้านายใช้ว่า " ทรงพระตุ้มปี่ "
" ใส่ดุม " ก็ว่า " รัดดุม "
" ใส่กำไร " ก็ว่า " สวมกำไล "
" ใส่ปิ่น " ก็ว่า " ปักปิ่น "
" ใส่สร้อย ใส่จี้ " ก็ว่า " ผูกสร้อย ผูกจี้ "
" ใส่โซ่ ใส่ตรวน ใส่ขื่อ ใส่คา " ก็ว่า " จำโซ่ จำตรวน จำขื่อ จำคา"
" ใส่คุก " ก็ว่า " จำคุก ส่งจำ ขังคุก เข้าคุก "
" ใส่ตะราง " ก็ว่า " ขังตะราง "
" ใส่เล้า " ก็ว่า " ขังเล้า "
" ใส่กรง " ก็ว่า " ขังกรง หรือไว้ในกรง "
" ใส่หม้อ ใส่ไห ใส่ขวด "ก็ว่า " กรอกหม้อ กรอกไห กรอกขวด "
" ใส่คลัง " ก็ว่า " ขึ้นคลัง ส่งคลัง เข้าคลัง หรือเก็บในคลัง "
ถ้าพูดถึง " ของใส่หีบ ใส่ตู้ ใส่ถุง "ก็ว่า " ของในหีบ ในตู้ ในถุง " ถ้าพูดถึงกริยาก็ว่า" เข้าหีบ เข้าตู้ เข้าถุง "
" ใส่ยุ้ง ใส่ฉาง " ก็ว่า " ขึ้นยุ้ง ขึ้นฉาง "
" ใส่เรือ ใส่รถ " ถ้าเป็นสินค้าหรือของมากก็ว่า " บรรทุกเรือ บรรทุกรถ " ถ้าเป็นของน้อยก็ว่า " ไว้ในเรือ ไว้ในรถ "
" ใส่ช้าง ใส่เกวียน ใส่ต่าง" ถ้ามาก ก็ว่า" บรรทุกช้าง บรรทุกเกวียน บรรทุกต่าง " ถ้าน้อยก็ว่า " ขึ้นช้าง ขึ้นเกวียน ขึ้นต่าง "
" ใส่กระบุง ตะกร้า ตะแกรง " ก็ว่า " ไว้ในกระบุง ตะกร้า ตะแกรง "
" ใส่กุญแจ ใส่กลอน " ก็ว่า " ลั่นกุญแจ ลั่นกลอน "
" ตักน้ำใส่ตุ่ม ใส่ถัง " ก็ว่า " ขังตุ่ม ขังถัง "
" ใส่หมุด " คำนี้ ถ้าเป็นหมุดแผง ก็ว่า " สอดหมุด " ถ้าเป็นหมุดตรึงหรือหมุดขัดสิ่งของใด ๆ ก็ว่า " ตรึงหมุด ขัดหมุด "
" ใส่ยา " ก็ว่า " ทายา ปิดยา พอกยา "
" บ้วนใส่กระโถน " ก็ว่า " บ้วนลงกระโถน "


มีบางคำที่ฟังดูเคอะเขิน เช่น การจะกราบบังคมทูลพระกรุณาถึงสิ่งที่สกปรกหรือลามกอนาจาร เช่น กราบบังคมทูลถวายรายงานอาการไข้ เมื่อจะกล่าวถึงการถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ มักใช้ว่า " ไม่ควรจะกราบบังคมทูลพระกรุณาคนไข้ได้ปัสสาวะ ๕ ครั้ง อุจจาระ ๒ ครั้ง " ดังนี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชบันทึกมาเป็นการล้อ ๆ ในรายงานอาการไข้ว่าเมื่อไม่ควรกราบบังคมทูลพระกรุณา แล้วบอกมาทำไม " ดังนี้
ในสมัยรัชกาลที่ ๖ พระองค์ได้โปรดให้ใช้ราชาศัพท์บางอย่าง เช่น เงิน ๒ บาท ให้กราบบังคมทูลว่า ๒ บาทไม่โปรดให้ใช้แปดสลึงหรือกี่ตำลึง ท่านว่าทำให้ย้อนไปนึกถึงความหยาบโลน แต่นี้เป็นเพียงพระราชอัธยาศัยภายในเท่านั้น


คำสุภาพมีให้ดูพอเป็นตัวอย่าง หากจะหาคำราชาศัพท์ยังมีอีกมากมายหลายคำ แยกตามหมวดหมู่คำราชาศัพท์ ทั้งประเภทและเรียงตามตัวอักษร  ไปดูได้ที่ลิงก์นี้ หรือจะดูแบบที่แยกตามกลุ่มผู้ใช้

ไปค้นหารายคำได้ที่ ค้นหาคําราชาศัพท์


อ่านต่อเพิ่มเติม

ความคิดเห็นในหัวข้อ "คำสุภาพที่ควรรู้ คู่กับคำราชาศัพท์"