ภาษาอีสาน หมวด ข
รวมภาษาอีสาน หมวด ข
ภาษาอีสาน หมวด ข ตามที่เคยรู้จัก ภาษาอีสาน มีอยู่หลายคำ จะมีคำไหนที่เรารู้จักไหมนะ
- ขนคิงลุก
หมายถึง อาการกลัว,ขนลุกชัน - ขนงเมือง
หมายถึง ขอบเขตเมืองเรียก ขนงเมือง อย่างว่า เคียดที่เขาขอบขั้นเป็นเขื่อนขนงเมือง (ฮุ่ง). - ขนมเส้น
หมายถึง ขนมจีน - ขวง
หมายถึง ขวางโลก,ขวาง - ขวงลาขวงปืน
หมายถึง เก้ ๆ กัง ๆ, จะไม่ก็ไม่ไป, เก้งก้าง - ขวย
หมายถึง ขุยรุงรัง,เป็นขุย - ขอก
หมายถึง ขอบ,ริม,นอกสุด,ริมสุด,ข้างนอก,ริมข้าง - ขอขมา
หมายถึง ขอโทษ,ขอโทษจากผู้ใหญ่บางครั่งต้องมีดอกไม้ธูปเทียน - ขอขะมา
หมายถึง การขอขมา - ของ,แม่ของ
หมายถึง แม่น้ำโขง - ของต้อน
หมายถึง ของฝาก - ขอด
หมายถึง มัดให้เป็นปม - ขอดอ้อป้อ
หมายถึง ลักษณะของการห่อของที่มีขนาดเล็กโดยการพันให้แน่น - ขอดไมตรี
หมายถึง ผูกไมตรี, ผูกมิตร - ขอนดอก
หมายถึง ขอนไม้เน่า,ขอนไม้ผุ - ขอบคุณหลายๆเด้อ
หมายถึง ขอบคุณมากๆนะ - ขอบแขบ
หมายถึง เสียงดังอย่างนั้น เช่น เสียงเคี้ยวข้าวเขียบดังขอบแขบ. - ขอม
หมายถึง คลุม , ปกปิดไว้ - ขอมหัว
หมายถึง คลุมหัว - ขะลำ,คะลำ
หมายถึง ผิดประเพณี,ผิดครรลองคลองธรรม - ขะหยอน
หมายถึง ถึงว่า, มิน่าหล่ะ - ขะเจ้า
หมายถึง พวกเขา - ขัดพาเข่า
หมายถึง ไม่มากินข้าวด้วยกัน,อาการน้อยใจ - ขัดหล่องหง่อง
หมายถึง งอแง ,งอล ,อาการคนงอแง - ขันสุลา
หมายถึง ขันหมาก - ขันสู้
หมายถึง อาสา, ขันอาสา - ขันหย่อง
หมายถึง เป็นภาชนะที่สานด้วยไม้ไผ่มีขาสำหรับใส่ข้าวพระพุทธ - ขัว
หมายถึง สะพาน - ขัว
หมายถึง ไก่ฟ้า ไก่ป่าชนิดหนึ่ง เรียก ไก่ขัว นกขัว ก็ว่า อย่างว่า ขัวข่อขุ้มกะทากี้ก่างตอง (สังข์). - ขัว (ขวา)
หมายถึง ขวา , ด้านขวา - ขัว (ขุด)
หมายถึง การใช้เสียมขุดดินเบาๆเพื่อหาอะไรสักอย่าง - ขั่นสั่น
หมายถึง ถ้าอย่างนั้น, เพราะฉะนั้น - ขั่นสั่น,คั่นสั่น,กะสั่น,คะสั่น
หมายถึง ถ้าอย่างนั้น - ขั่ว
หมายถึง การทำอาหารให้สุกโดยใส่น้ำนิดๆ หรือการคั่วนั่นเอง - ขากบ
หมายถึง 1.)ชื่อกางเกงขาสั้นชนิดหนึ่ง มีขาสองขาคล้ายว่าวจุฬา เรียก โส้งขากบ. 2.)ชื่อว่าวชนิดหนึ่ง มีขาสองขาคล้ายว่าวจุฬา เรียก ว่าวขากบ. - ขางเมือง
หมายถึง ทหารที่ใจกล้าเหมือนเหล็กขาง สามารถรบราข้าศึกได้ชัยชนะ เรียก ทหารขาง ขางเมือง ก็ว่า อย่างว่า ตัวหนึ่งง้าวถนิมแก้วมณีโชติใสแพรว ลือเมือเถิงสวรรค์กล่าวขานขอซ้อง ภูธรท้าวหมายไปปุนชอบให้แก่อ้ายผ่องผู้ใจกล้ากว่าขาง (ฮุ่ง). - ขาดเคิ่ง
หมายถึง ขาดครึ่ง ,ถูกตัดเป็นสองส่วนเท่าๆกัน - ขาน
หมายถึง ตอบคำถาม, ตอบ - ขาบ
หมายถึง กราบ (เป็นคำเก่า) - ขาวจากพาก
หมายถึง ขาวพราวละลานตา - ขาวจุ่นผุ่น
หมายถึง ขาวนวล - ขาวจ่านผ่าน
หมายถึง ขาวละลานตา - ขาวออกลอก
หมายถึง ขาววอก - ขาวโอกโลก
หมายถึง ขาววอก - ขาเลาะ
หมายถึง คนที่ชอบเที่ยวเตร่ไปเรื่อย ส่วนมากจะใช้กับวัยรุ่นหนุ่มสาวที่ชอบเตร็ดเตร่ เที่ยวเล่นสนุกสนาน - ขาโขง
หมายถึง ขางอ,ขาโค้ง - ขาโต้ย
หมายถึง หน้าขา , ขาออ่น , โคนขา - ขิว,ฉิ๋ว
หมายถึง หมั่นไส้,กลิ่นเหม็นไหม้ที่มีกลิ่นฉุนหรือเหม็นสาบ , เหม็นเขียว - ขีณาสวะ
หมายถึง พระผู้สิ้นอาสวะกิเลส, พระอรหันต์. - ขีด
หมายถึง ลากให้เป็นรอยเส้นหรือสาย ด้วยปากกา ดินสอ หรือของมีคมอย่างอื่นเช่น ขีดเส้นสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยม ขีดลวด ขีดลาย. - ขีดขั้น
หมายถึง คั่น, ขอบเขต การกำหนดให้แน่นอนลงไปเรียก ขีดขั้น เช่น เขตบ้าน เขตเมือง เขตวัด. - ขีน
หมายถึง ไม่ชอบหน้า, ไม่พอใจ, ไม่ชอบ ขืน, ฝืน อย่างว่า ว่าเล่าทำเปืองปุ้นสมคามคลาที่ ดั่งนั้น ลุลาภพร้อมใจป้าห่อนขีนเมื่อใด (ฮุ่ง). ขัด อย่างว่า เมื่อนั้นสองแม่ป้าโลมลูกเอาใจ ก็บ่ขีนกุมารมอบศรศิลป์แก้ว บาก็ยินดีแท้ธรงศรขัดดาบ สองแม่ป้าเฮียงข้างลูบเลิง (สังข์). ขัดขืน อย่างว่า นางก็โจมแจ่มเจ้าองค์อ่อนยอมใจ ก่อนเถิ้น อาบ่มีขีนขืฃัดซิค่อยเติมตามน้อย (สังข์). - ขีนขัด
หมายถึง ขัดข้อง - ขี่กระบอง,ขี้ใต้
หมายถึง ไม้ผุผสมกับน้ำมันยางธรรมชาติใช้จุดไฟแทนตะเกียงน้ำมัน - ขี่ถืกป๊อง,ขี่สบป๊อง
หมายถึง เลือกสุ่มๆแต่ก็ได้ของดี,เดาสุ่มๆก็เดาถูก, ฟลุ๊ค - ขี่หมินหม่อ
หมายถึง เขม่าก้นหม้อ - ขี่หิน
หมายถึง ก้อนหิน,ลูกหิน,หิน - ขี่แข่ว
หมายถึง ขี้ฟัน - ขี้กะตก , ขี้ตก ,ขี้โป้
หมายถึง ยางของต้นไม้ที่หล่นลงตามพื้นดิน ใช้เป็นเชื้อเพลิงได้ - ขี้กะตืก
หมายถึง พยาธิ - ขี้กะตู่,เขียดกะตู่,ขี้คันคาก,ขี่คั่นคาก
หมายถึง คางคก - ขี้กะยือ
หมายถึง โรคหอบหืด - ขี้กะเดียม
หมายถึง รู้สึกจักจี้ เรียก หนักขี้กะเดียม หนักกะเดียม ก็ว่า. - ขี้กะเตอะ
หมายถึง สวะที่ลอยตามน้ำ เรียก ขี้กะเตอะ ตุมปวก ขี้ตุมปวก ขี้เฮอะ ก็ว่า - ขี้กะเทิก , ขี้กะเทอ , ขี้กะเท่อ
หมายถึง เสมหะ ,เสลด - ขี้กะเท่อ
หมายถึง เศลษม์ เศลษม์ เรียก ขี้กะเท่อ. - ขี้กะเพย
หมายถึง เส้นไหมที่สาวจากฝักหลอกหลีบ ฝักหลอกกลีบ ก็ว่า เส้นไหมชนิดนี้ไม่เรียบร้อย เรียก ไหมขี้กะเพย. - ขี้กั่ว
หมายถึง ตะกั่ว ชื่อแร่ธาตุสีขาวนิดหนึ่งใช้ทำเป็นโรคปืน ลูกแห เรียก ขี้กั่ว กั่ว ก็ว่า. - ขี้ขาบ
หมายถึง จะเข็บ, ตะเข็บ. - ขี้ข้า
หมายถึง ทาส - ขี้ควง
หมายถึง รังของตัวแมลงชนิดหนึ่ง ในจำพวกชันโรง แต่ตัวโตกว่า ลักษณะแข็งเปราะ ใช้ทำใต้ได้ ตัวแมลงชนิดนี้เรียก แมงขี้ควง. - ขี้คุย
หมายถึง ทะนงตัวว่าสวยสดงดงามหรือเก่งกล้าสามารถอย่างนั้นอย่างนี้. - ขี้ค้าน,ขี้คร้าน
หมายถึง ขี้เกียจ - ขี้งา
หมายถึง ชื่อผ้าไหมชนิดหนึ่ง ใช้ไหมขาวกับไหมดำปนกัน เช่น เครือหูกเป็นไหมดำไหมที่ทอเป็นไหมขาว เมื่อสำเร็จแล้วจะเป็นสีขี้งาคือสีขาวกับสีดำปนกัน. - ขี้ชี
หมายถึง ชัน ชันเรียก ขี้ชี ยางไม้จิกไม้ฮังที่ห้อยแขวนอยู่ตามต้นหรือกิ่ง เรียก ขี้ชี เอายางนี้มาป่นให้ละเอียดผสมน้ำมันยาง ทาคุ ทาอุแอ่งที่แตก ทาเรือที่แตกหรือรั่ว. - ขี้ช้าง
หมายถึง ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นขี้ช้าง. - ขี้ซีก , ขี้สีก
หมายถึง น้ำครำ - ขี้ซุ๊
หมายถึง อาการท้องร่วงอย่างรุนแรง - ขี้ดิน
หมายถึง ดิน,ก้อนดิน - ขี้ดินดาก
หมายถึง ดินเหนียวสีแดงปนขาว เนื้อละเอียดอยู่ใต้พื้นดินลึกๆ เรียกขี้ดินดาก - ขี้ดื้อขี้มึน
หมายถึง ซุกซน - ขี้ตกป่อง
หมายถึง พลุ๊ค ได้มาแบบโชคช่วย - ขี้ตะแร้
หมายถึง รักแร้ - ขี้ตะโหลก
หมายถึง พื้นดินที่ไม่เรียบ ,ตะปุ่มตะป่ำ, ก้อนดินที่เกิดจากการไถนา - ขี้ตัวะ
หมายถึง ขี้โกหก โกหก พุดปด พุดเท็จ พูดโกหกหลอกลวง เรียก ตั๋วะ อย่างว่า อย่ามาตัวะให้หล้มตกหล่มดินทราย ตัวะให้กำดินทรายหว่านลงในน้ำ เฮ็ดให้เฮียมหลงหล้มตกตมทังหล่ม ตัวะให้คาดลาดล้มกลางบ้านมื่นชะเล (ผญา). - ขี้ตั๋ว
หมายถึง ขี้โกหก โกหก พุดปด พุดเท็จ พูดโกหกหลอกลวง เรียก ตั๋วะ อย่างว่า อย่ามาตั๋วะให้หล้มตกหล่มดินทราย ตั๋วะให้กำดินทรายหว่านลงในน้ำ เฮ็ดให้เฮียมหลงหล้มตกตมทังหล่ม ตั๋วะให้คาดลาดล้มกลางบ้านมื่นชะเล (ผญา). - ขี้ตั๋วะ
หมายถึง โกหก พุดปด พุดเท็จ พูดโกหกหลอกลวง เรียก ตั๋วะ อย่างว่า อย่ามาตั๋วะให้หล้มตกหล่มดินทราย ตั๋วะให้กำดินทรายหว่านลงในน้ำ เฮ็ดให้เฮียมหลงหล้มตกตมทังหล่ม ตั๋วะให้คาดลาดล้มกลางบ้านมื่นชะเล (ผญา). - ขี้ถี่
หมายถึง ขี้เหนียว,หวงของ ตระหนี่ คนตระหนี่เรียก ขี้ถี่ อยากได้ของจากคนตระหนี่ต้องขอนาน อย่างว่า ขี้ถี่ขอคน (ภาษิต) - ขี้ถี่ (นก)
หมายถึง นกทึดทือ นกทึดทือเรียก นกขี้ถี่ นกชนิดนี้ร้องเสียงดังทึดทือทึดทึ้ง ก็ว่า อย่างว่า ใผชิหลิงเห็นใส้ตับไตนกขี้ถี่ มันหากฮ้องทึดทึ้งใจเลี้ยวใส่กระป ู(ผญา) - ขี้ทักแท่
หมายถึง ไส้เดือนตัวเล็กเรียก ขี้ทักแท่ ขี้ทักแท่เหมือนไส้เดือน แต่ตัวเล็กกว่า สีจ่อนข้างแดง ชอบอยู่ตามที่ชื้นตามขี้สีก ชอบกัดกินรากพลู - ขี้ทา
หมายถึง ดินที่มีธาตุเกลือปน เรียก ขี้ทา เมื่อต้องการเกลือสินเธาว์ ก็เอาดินนี้ไปกรองต้มในหม้อให้เป็นเกลือ. - ขี้ทูด
หมายถึง โรคเรื้อน โรคเรื้อนชนิดที่ตีนมือไม่หงิกงอ เรียก ขี้ทูด ชนิดที่ตีนหงิกมืองอ เรียก กุฏฐัง. - ขี้นก
หมายถึง ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นขี้นก. - ขี้พื้นปาก
หมายถึง ลักษณะคล้ายกับว่าโดนนินทา เป็นขี้ปากของชาวบ้าน - ขี้ฟ้า
หมายถึง เมฆ, กลีบเมฆ, ก้อนเมฆ - ขี้มะเฮ็ง
หมายถึง มะเร็ง มะเร็งคือโรคขี้มะเฮ็ง ขี้มะเฮ็งอาจแยกได้เป็น 2 ชนิด ชนิดที่เป็นแอ่งเหมือนเป็นแอ่งน้ำขนาดตื้น มีน้ำหนองไหล และขนิดที่เป็นเนื้อเน่า. - ขี้มักย้อง
หมายถึง บ้ายอ - ขี้ม้อน
หมายถึง ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ผลมีรสเปรี้ยว เรียก ต้นส้มขี้ม้อน. - ขี้ม้า
หมายถึง ชื่อขนมชนิดหนึ่ง มีลักษณะเหมือนขี้ม้า เรียก เข้าหนมขี้ม้า. - ขี้ยาง
หมายถึง น้ำมันยาง น้ำมันที่เกิดจากต้นยางหรือต้นไม้อื่น นิยมเรียก ขี้ยาง ขี้ยางนี้เอามาผสมกันขอนดอกทำเป็นกะไต้หรือกระบอง สำหรับจุดไฟให้เกิดแสงสว่าง.
